طلاق همیشه برای ما ایرانی‌ها امری ناخوشایند بوده و زن و مرد هم سعی می‌کردند تا جایی که می‌توانند از طلاق دوری کنند. مخصوصا اگر این وسط فرزندی هم داشتند. به قول معروف می‌سوختند و می‌ساختند.
حالا اما آمار طلاق روز به روز در حال افزایش است و این بین نیز کودکانی هستند که آسیب‌های زیادی در پروسه طلاق متحمل می‌شوند. آسیب‌هایی که گاه تا آخر عمر هم دست از سرشان برنمی‌دارد و مثل هیولایی سایه به سایه‌شان می‌آید.
برای همین توصیه می‌شود که هنگام طلاق، به کودکان خود توجه داشته و سعی کنید با بکارگیری مشاوره و توصیه‌های روانشناسان این آسیب‌ها را به حداقل برسانید. در ادامه به برخی از آسیب‌هایی طلاق به کودکان خواهیم پرداخت.
تاثیرات همه جانبه طلاق بر کودکان
طلاق یک پدیده پیچیده است که ممکن است بر تمام افراد در خانواده، به خصوص بر کودکان. تاثیرات منفی داشته باشد. برخی از آسیب‌ها ممکن شامل موارد زیر هستند:
- تغییرات روانی: کودکان ممکن است با تغییرات روانی مواجه شوند. این تغییرات می‌توانند از کاهش اعتماد به نفس گرفته تا مشکلات در مواجهه با استرس و اضطراب شامل شوند.
- تقسیم زمان بین والدین: در موارد طلاق، زمان کودکان بین والدین تقسیم می‌شود که ممکن است باعث احساس ناامنی یا از دست دادن حمایت والدینی شود.
- مشکلات اقتصادی: طلاق می‌تواند باعث ایجاد مشکلات مالی برای خانواده شود، که در نهایت بر کودکان تأثیر منفی دارد.
- تغییر محیط زندگی: جابه‌جایی و تغییر محیط زندگی نیز از مسائلی است که در پی طلاق رخ می‌دهد و بر کودکان تأثیر می‌گذارد.
- عدم حضور همیشگی والدین: در برخی موارد، یکی از والدین کمتر در زندگی کودکان حضور دارد که می‌تواند حس ترک شدن را در کودکان ایجاد کند.
- مشکلات تحصیلی: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که کودکانی که با والدین طلاق گرفته زندگی می‌کنند، ممکن است با مشکلات تحصیلی بیشتری مواجه شوند.
برای کاهش تاثیرات منفی طلاق بر کودکان، اهمیت دارد که والدین برنامه‌ها و استراتژی‌های مناسب را برای حمایت از روان و احساس امنیت کودکان در این شرایط اجرا کنند.
همچنین، افزایش اطلاعات و فهم جامعه نسبت به این مسئله نیز می‌تواند به بهبود وضعیت کودکان پس از طلاق کمک کند.
تاثیرات روحی و روانی طلاق بر کودکان
تاثیرات روحی و روانی طلاق بر کودکان می‌تواند بسیار متنوع باشد و این تأثیرات به عوامل مختلفی از جمله سن کودک، حمایت والدین، شرایط طلاق و فرهنگ جامعه بستگی دارد. در ادامه برخی از این تأثیرات ذکر شده‌اند:
- احساس ناامنی: کودکان ممکن است احساس ناامنی و اضطراب کنند، زیرا این تغییرات زندگی برای آنها پیچیده و غیر قابل پیش‌بینی است. از دست دادن یکی از والدین یا حتی تغییرات در نحوه حضور والدین می‌تواند حس امنیت کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
- کاهش اعتماد به نفس: تجربه طلاق ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس کودکان شود، زیرا آنها ممکن است احساس کنند که باعث طلاق والدین شده‌اند یا احتمالاً دچار مشکلات بیرونی شوند.
- مشکلات رفتاری: برخی کودکان ممکن است با مشکلات رفتاری مانند عصبانیت، ناراحتی، یا تغییرات در عادات خواب و خوراک مواجه شوند.
- اختلالات روان‌شناختی: کودکان ممکن است به اختلالات روان‌شناختی مانند افسردگی یا اضطراب دچار شوند. این اختلالات می‌توانند در طول زمان توسعه یابند و به مشکلات بزرگتر تبدیل شوند.
- منزوی شدن: کودکان ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران مشکلات زیادی پیدا کنند. زیرا تجربه طلاق الگوهای ارتباطی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- تأثیر بر ارتباطات عاطفی آینده: تجربه طلاق در کودکی ممکن است تاثیراتی در ارتباطات عاطفی و عاشقانه آینده آنان داشته باشد و باعث شود که آنها دچار مشکلاتی در این زمینه شوند.
برای کاهش تاثیرات منفی طلاق بر کودکان، حمایت روانی و اجتماعی، مشاوره خانواده و حتی مشاوره حقوقی، و اطمینان از حفظ ارتباط نزدیک با والدین می‌تواند کمک کننده باشد. همچنین، توجه به نیازها و احساسات کودکان و ارائه یک محیط پشتیبانی و امن نقش مهمی در سازگاری آنها با این تغییرات دارد.
راه‌های کاهش آسیب طلاق به کودکان
برای کاهش آسیب‌های ناشی از طلاق برای کودکان، می‌توانید اقدامات و استراتژی‌های زیر را در نظر بگیرید:
- حفظ ارتباط با والدین: ترویج و حفظ ارتباط نزدیک با والدین، حتی پس از طلاق، می‌تواند به احساس امنیت کودکان کمک کند. همچنین تا حد امکان بر سر مسائل مربوط به تربیت و پرورش کودکان با هم توافق داشته باشید.
- مشاوره خانواده: جستجو و استفاده از خدمات مشاوره خانواده می‌تواند به والدین و کودکان کمک کند تا با مشکلات روبرو شوند و به نحو موثری با طلاق سازگاری یابند.
- اطلاع‌رسانی به کودکان: با استفاده از زبان ساده و مناسب سن، به کودکان توضیح دهید که طلاق نتیجه انتخاب والدین است و احساسات آنان مورد احترام قرار می‌گیرد. پاسخ به سوالات و ترس‌های کودکان با صداقت و شفافیت نیز می‌تواند موثر باشد.
- حمایت اجتماعی: حمایت دیگر اعضای خانواده، دوستان، معلمان و افراد دیگر در اطراف کودک و ایجاد فرصت‌های برای شرکت کودکان در فعالیت‌ها و گروه‌های اجتماعی.
- حفظ ثبات مالی: تلاش برای حفظ ثبات مالی خانواده، به ویژه توجه به نیازهای اساسی کودکان و مطالعه و درک حقوق کودکان و اطمینان از دسترسی آنها به منابع ضروری مهم است.
- مراقبت و پشتیبانی: اطمینان از اینکه کودکان دسترسی به پشتیبانی حقوقی و اجتماعی دارند و کمک‌های حمایتی و ارائه فرصت برای صحبت کردن با متخصصین در صورت نیاز را برای آنها فراهم نمایید.
- پرهیز از اشتباهات تربیتی: توجه به نیازها و احساسات کودکان و پرهیز از استفاده از کودکان به عنوان وسیله برای بیان ناخواسته احساسات عدم رضایت والدین از دیگر مواردی است که باید به آن توجه کرد.
- تقویت مهارت‌های حل مسئله: آموزش مهارت‌های حل مسئله به کودکان تا بتوانند بهتر با تغییرات زندگی خود کنار بیایند. همچنین ایجاد فرصت‌های یادگیری از تجربیات و مواجهه با چالش‌ها برای آنان.
چگونگی رفتار با کودکان طلاق
صحبت کردن با کودکان در مورد طلاق و برخورد کردن با آنها ممکن است یک فرآیند حساس و چالش‌برانگیز باشد. در بنیاد چند راهنمایی برای ارتباط با کودکان در زمان طلاق آورده شده است:
- اطلاع‌رسانی با توجه به سن: اطلاع‌رسانی باید با توجه به سن و فهم کودک انجام شود. به زبان ساده و مناسب سن توضیح دهید. از کتاب‌ها و منابع مناسب برای سن کودک استفاده کنید تا مفاهیم را برای آنها واضح‌تر کنید.
- شفافیت و صداقت: صادقانه با کودکان صحبت کنید و احساسات و اطلاعات را مطرح کنید. اما در همین حال، از بیان جزئیات غیر ضروری اجتناب کنید. از آنها خواهش کنید که سوالاتی که دارند بپرسند و تا جای ممکن پاسخ دهید.
- تاکید بر عشق و محبت: تأکید کنید که عشق و محبت والدین به کودکان هیچگونه تغییری نمی‌کند و هر والدین به صورت جداگانه همچنان از آنان مراقبت خواهد کرد. ابراز اینکه طلاق یک تصمیم برای بهتر شدن زندگی خانواده است.
- آمادگی برای سوالات: آماده باشید که به سوالات کودکان پاسخ دهید. در صورتی که نمی‌دانید چگونه پاسخ دهید، اعلام آمادگی برای یافتن جواب مناسب برای آن سوال و تعهد به اطلاع‌رسانی بیشتر.
- تقویت احساس امنیت: تأکید کنید که والدین همچنان هستند و از کودک مراقبت خواهند کرد. این احتمالاً نیاز به توضیحات مکرر دارد. ایجاد ثبات در زندگی روزانه کودکان از طریق حفظ روال‌ها و تغییرات کمتر در محیط زندگی آنها.
- مشاوره حرفه‌ای: در صورت نیاز، مشاوره حرفه‌ای برای کودکان می‌تواند مفید باشد. این کمک می‌کند تا آنها با احساسات خود بهتر آشنا شوند و با مسائل خود برخورد کنند.
