فرهنگ و هنر

معنی آتشکده در فرهنگ عمید در آیین زردشتی، بنایی که آتش مقدس در آن‌ نگه‌داری می‌شود و پرستشگاه زردشتیان است؛ آذرکده؛ آتشگاه؛ آتشخانه: جهان‌آفرین را ستایش گرفت / به آتشکدهَ‌نْدر، نیایش گرفت (فردوسی: ۳/۷). معنی آتشکده در فرهنگ معین (تَ کَ دِ) (اِمر.) جایی که زردشتیان آتش مقدس را در آن نگه داری کنند، نیایشگاه … ادامه

معنی آثم در فرهنگ عمید گناهکار. معنی آثم در فرهنگ معین ( اِ) [ ع . ] ( اِ.) ۱ – گناه ، خطا. ۲ – کاری که کردن آن روا نباشد.

معنی آخر در فرهنگ عمید ۱. [مقابلِ اول] قرارگرفته در پایان: نام تو کابتدای هر نام است / اول آغاز و آخر انجام است (نظامی۴: ۵۳۷). ۲. پسین؛ بازپسین؛ آخری؛ پایانی. ۳. (قید) سرانجام: آخر کار شوق دیدارم / سوی دیر مغان کشید عنان (هاتف: ۴۷). ۴. (شبه‌جمله) هنگام گلایه، تنبیه، تعجب، و توجه دادن … ادامه

معنی آدرم در فرهنگ عمید = تکلتو: مرد را آ کنده از گرد ستوران چشم و گوش / اسب را آغشته اندر خون مردان آدرم (عثمان مختاری: ۳۱۹). معنی آدرم در فرهنگ معین (رَ) ( اِ.)۱ – نمد زین اسب و مانند آن . ۲ – درفشی که با آن نمدزین را دوزند. ۳ – … ادامه

معنی آذرجشن در فرهنگ عمید جشنی که ایرانیان قدیم در روز آذر (نهم) از ماه آذر باستانی به مناسبت توافق نام ماه و روز برپا می‌کردند و به زیارت آتشکده می‌رفتند؛ آذرگان. معنی آذرجشن در فرهنگ معین ( ~. جَ) (اِمر.) جشنی در روز آذر (نهم ) از ماه آذر، در این روز به زیارت … ادامه

معنی آباد در فرهنگ عمید ۱. ویژگی جایی که مردم در آن زندگی می‌کنند: مانند تو آدمی در آباد و خراب / باشد که در آیینه توان دید و در آب (سعدی۲: ۷۱۵). ۲. ویژگی جایی که آب و گیاه دارد و باصفا و بارونق است؛ خُرم: بدو گفت کای خواجهٴ سالخَورد / چنین جای … ادامه

معنی آب پز در فرهنگ عمید هر نوع مادۀ غذایی که در آب بیندازند و بجوشانند: تخم‌ مرغ آب‌پز، سیب‌زمینی آب‌پز. معنی آب پز در فرهنگ معین (پَ)(اِمر.)آنچه که در آب ساده و بی – روغن پخته شده باشد.

معنی آب درمانی در فرهنگ عمید علم استفاده از آب مخصوصاً آب‌های معدنی برای معالجۀ بعضی از بیماری‌ها؛ هیدروتراپی. معنی آب درمانی در فرهنگ معین (دَ) (حامص . اِ.) معالجه بعضی بیماری ها با نوشیدن آب یا با نرمش های مخصوص در داخل آب .

معنی آبست در فرهنگ عمید = آبسته معنی آبست در فرهنگ معین (بَ) ( اِ.) نک آبسته .

معنی آبگاه در فرهنگ عمید ۱. جای آب؛ آبخور. ۲. تالاب؛ استخر. ۳. (زیست‌شناسی) پهلوی انسان بین دنده و لگن خاصره؛ تهیگاه. ۴. مثانه. معنی آبگاه در فرهنگ معین (اِمر.) ۱ – تالاب ، استخر. ۲ – پهلو، زیر دنده . ۳ – مثانه .

معنی آب معدنی در فرهنگ عمید آبی که در برخی نقاط از زمین می‌جوشد و دارای گوگرد و مواد معدنی دیگر است. معنی آب معدنی در فرهنگ معین (مَ دَ) (اِمر.) آبی که از زمین جوشد و دارای گوگرد و املاح دیگر است .

معنی آتروپین در فرهنگ عمید الکلوئیدی سمّی که از گیاه بلادانه گرفته می‌شود و در برطرف کردن گرفتگی عضلات و گشادشدن مردمک چشم کاربرد دارد. معنی آتروپین در فرهنگ معین (تْ رُ) [ فر. ] ( اِ.) شبه قلیایی است سمی که از مهرگیاه گرفته می شود و در پزشکی و کحالی استعمال می گردد.

معنی آتشگاه در فرهنگ عمید ۱. بنایی در پیرامون شهرها که زردشتیان در آن آتش روشن می‌کنند. ۲. [قدیمی] آتشکده: نفسم سرد و سینه آتشگاه / دهنم خشک و دیده طوفان‌بار (انوری: ۱۹۲). ۳. جای افروختن آتش مقدس در آتشکده. معنی آتشگاه در فرهنگ معین ( ~.) (اِمر.) ۱ – آتشکده . ۲ – آتشدان … ادامه

معنی آجر در فرهنگ عمید خشتی که در کورۀ آجرپزی به‌صورت مکعب مستطیل پخته شده باشد؛ خشت پخته. * آجر تراش: آجر تراشیده و ساییده که برای زینت در نمای ساختمان به کار می‌رود. * آجر جوش: آجر بسیار پخته و ناصاف و تیره‌رنگ که از ته کوره به ‌دست می‌آید و بیشتر در پی‌های … ادامه

معنی آخرالامر در فرهنگ عمید آخر کار؛ پایان ‌کار؛ عاقبت ‌کار؛ سرانجام. معنی آخرالامر در فرهنگ معین (خِ رَ یا رُ اَ) [ ع . ] (ق مر.) سرانجام ، آخرکار، عاقبت .

معنی آدرنگ در فرهنگ عمید = آذرنگ: نباشد کوه را وقت درنگ تو درنگ تو/ جهان هرگز نخواهد تا تو باشی آدرنگ تو (فرخی: ۴۲۲). معنی آدرنگ در فرهنگ معین (دَ رَ) ( اِ.) ۱ – رنج ، اندوه . ۲ – آفت ، مصیبت .

معنی آذرخش در فرهنگ عمید برق؛ صاعقه: نباشد زاین زمانه بس شگفتی / اگر بر ما ببارد آذرخشا (رودکی: ۵۱۹). معنی آذرخش در فرهنگ معین (ذَ رَ) (اِمر.) برق ، صاعقه .

معنی آبادان در فرهنگ عمید آباد؛ باصفا؛ بارونق. * آبادان کردن: (مصدر متعدی) ۱. آباد کردن ده یا شهر. ۲. آباد ساختن زمین با کشت‌وکار. معنی آبادان در فرهنگ معین [ په . ] (ص مر.) ۱ – معمور، دایر. ۲ – مزروع ، کاشته . ۳ – پر، مشحون . ۴ – سالم ، … ادامه

معنی آب تنی در فرهنگ عمید ۱. شست‌وشوی بدن در آب سرد. ۲. غوطه خوردن در آب. معنی آب تنی در فرهنگ معین (تَ) (حامص .) شنا، غوطه خوردن در آب .

معنی آب دست در فرهنگ عمید ۱. آبی که با آن دست‌وروی خود را بشویند: هم خلال از طوبی و هم آبدست از سلسبیل / بلکه دست‌آب همه تسکین رضوان آمده (خاقانی: ۳۶۹). ۲. وضو. ۳. شست‌وشو پس از قضای حاجت؛ طهارت. ۴. = مستراح ۵. (صفت) چابک و ماهر و استاد در کار. معنی … ادامه

معنی آبستن در فرهنگ عمید ۱. ‹آبست، آبسته، آبستان› (زیست‌شناسی) ویژگی زن یا حیوان ماده‌ای که بچه در شکم داشته باشد؛ باردار. ۲. [مجاز] درپی‌دارنده: آبستن حوادث. معنی آبستن در فرهنگ معین (بِ تَ) (ص .) = آبستان : ۱ – حامله ، باردار. ۲ – پنهان ، پوشیده . ؛~شب ~ است (کن .) … ادامه

معنی آبگرد در فرهنگ عمید = گرداب: مگرد گِرد آبگرد هیبتش / که درکشد تو را به دَم چو اژدها (ابوالفرج رونی: ۱۵). معنی آبگرد در فرهنگ معین (گِ) (اِمر.) نک گرداب .

معنی آب نبات در فرهنگ عمید نوعی از شیرینی که با شیرۀ شکر درست می‌کنند. معنی آب نبات در فرهنگ معین (نَ) (اِمر.) نوعی شیرینی که با شیره شکر سازند. ؛ ~ چوبی آب نبات مخصوص کودکان که معمولاً دسته چوبی یا پلاستیکی دارد. ؛ ~ قیچی آب نباتی که پیش از سرد شدن آن … ادامه

معنی آتریاد در فرهنگ عمید دسته‌ای سرباز. معنی آتریاد در فرهنگ معین (تِ) [ روس . ] (اِ.) یک دسته سرباز.

معنی آتش گردان در فرهنگ عمید ظرف کوچک سیمی که در آن چند تکه زغال داغ شده می‌ریزند و در هوا می‌چرخانند تا مشتعل شود؛ آتش‌چرخان؛ آتش‌سرخ‌کن. معنی آتش گردان در فرهنگ معین ( ~. گَ) (اِمر.) ظرف کوچک سیمی که در آن چند تکه زغال افروخته قرار می دهند و در هوا می چرخانند … ادامه

معنی آجل در فرهنگ عمید ۱. آینده. ۲. دیرآینده. ۳. بامهلت؛ مدت‌دار. معنی آجل در فرهنگ معین (اَ جَ لّ) [ ع . ] (ص تف .) جلیل تر، بزرگوارتر.

معنی آخرت در فرهنگ عمید ۱. بازپسین. ۲. جهانی که به اعتقاد دینداران مردم پس از زنده شدن به در آنجا وارد می‌شوند و به اعمال آن‌ها رسیدگی می‌شود؛ جهان دیگر؛ آن جهان؛ آن سرای. معنی آخرت در فرهنگ معین (خِ رَ) [ ع . ] ( اِ.) جهان دیگر، عقبی .

معنی آدم در فرهنگ عمید ۱. (زیست‌شناسی) انسان. δ دراصل، بنابر روایات، نام نخستین انسان آفریده‌شده است: در عیش نقد کوش که چون آبخور نماند / آدم بهشت روضهٴ دارالسلام را (حافظ: ۳۰). ۲. خدمتکار مرد؛ نوکر. ۳. کسی که دارای ویژگی‌های انسانی است. ۴. مردم: عالم و آدم. معنی آدم در فرهنگ معین (دَ) … ادامه

معنی آذرروز در فرهنگ عمید null معنی آذرروز در فرهنگ معین (ذَ) (اِمر.) روز نهم از هر ماه شمسی .

معنی آبادانی در فرهنگ عمید ۱. آباد بودن. ۲. (مصدر متعدی) آباد ساختن زمین با کشت‌وکار؛ آباد کردن. ۳. (اسم) [قدیمی] جایی که در آن آب و گیاه پیدا شود و مردم در آنجا زندگانی کنند. معنی آبادانی در فرهنگ معین (حامص . اِ.) ۱ – عمران ، آبادی . ۲ – منسوب به شهر … ادامه