کیسه صفرا یه عضو کوچیک و گلابی شکله که سمت راست شکم، درست زیر کبد قرار گرفته و مایعی به اسم صفرا رو تو خودش نگه می‌داره. سنگ صفرا همون رسوبات و توده‌های سخت شده این مایع تو کیسه صفراست. اندازه سنگ‌ها می‌تونه از یه دونه شن کوچیک تا یه توپ گلف بزرگ باشه. بیشتر وقتا این سنگ‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کنن، اما اگه وارد مجاری صفراوی بشن، باید سریع درمان بشن. آمارا نشون می‌ده که حدود ۲۰ میلیون آمریکایی سنگ صفرا دارن.
یه مطالعه که تو سال ۲۰۰۸ انجام شد، نشون داد که تو کشورهای صنعتی، سنگ صفرا خیلی بیشتر شایعه. اما حالا سوال اینه که درمان سنگ کیسه صفرا چطوریه؟ آیا می‌شه با رژیم غذایی سنگ کیسه صفرا رو دفع کرد؟
سنگ‌های کوچیک‌تر معمولاً خطر بیشتری دارن، چون این سنگ‌ها حرکت می‌کنن و ممکنه تو مجاری صفراوی گیر کنن و باعث انسداد بشن. تو این شرایط، فرد درد شدید حس می‌کنه و باید سریع درمان بشه. بیشتر وقتا، سنگ‌هایی که تو جای خودشون ثابت می‌مونن، مشکلی ایجاد نمی‌کنن. آمارا نشون می‌ده که سنگ کیسه صفرا تو کشورهای توسعه‌یافته شایع‌تره و حدود ۱۰ درصد از بزرگسالان و ۲۰ درصد از افراد بالای ۶۰ سال بهش مبتلا هستن.
بیشتر بخوانید:
برای دفع سنگ کیسه صفرا چه بخوریم
انواع سنگ صفرا
به‌طور کلی دو نوع سنگ کیسه صفرا وجود داره که در ادامه می‌تونید باهاشون آشنا بشید.
سنگ کیسه صفرا کلسترولی
این سنگ‌ها معمولاً زرد مایل به سبزن و حدود ۸۰ درصد از سنگ‌های کیسه صفرا رو تشکیل می‌دن.
سنگ‌های رنگدانه‌ای
این نوع سنگ‌ها کوچیک‌تر و تیره‌ترن و از بیلی‌روبین ساخته شدن.
علائم سنگ کیسه صفرا
معمولاً سنگ کیسه صفرا علائم خاصی نداره، اما وقتی این سنگ‌ها حرکت کنن و مجرای صفرا رو ببندن، فرد درد و علائمی رو تجربه می‌کنه. در ادامه می‌تونید با رایج‌ترین علائم سنگ کیسه صفرا آشنا بشید.
درد تو قسمت بالای شکم، سمت راست و زیر دنده‌ها
درد تو شونه راست یا کمر
ناراحتی معده
استفراغ
سوءهاضمه و نفخ
اگه علائم عفونت یا التهاب شدید رو داشتید، باید سریع برید بیمارستان. علائم هشداردهنده سنگ صفرا ایناست:
درد شدید شکمی که چند ساعت طول می‌کشه
تب و لرز
زردی پوست و چشم
علائم سنگ کیسه صفرا در زنان
علت سنگ کیسه صفرا
هنوز دقیقاً معلوم نیست چرا سنگ کیسه صفرا به وجود میاد، ولی دکترا معتقدن که یه سری عوامل می‌تونن احتمال تشکیل این سنگ‌ها رو بیشتر کنن.
– صفرتون کلسترول زیادی داره که نمی‌تونه دفعش کنه.
– بیلی‌روبین زیاد تو صفرا می‌تونه باعث سنگ صفرا بشه. این معمولاً به خاطر مشکلاتی مثل سیروز کبدی، عفونت‌های مجاری صفراوی و اختلالات خونی پیش میاد.
– اگه کیسه صفرا درست کار نکنه، صفرا غلیظ می‌شه و سنگ تشکیل می‌ده.
چه اندازه سنگ صفرا نیاز به جراحی دارد
تشخیص سنگ کیسه صفرا
برای تشخیص سنگ صفرا، دکتر اول یه معاینه فیزیکی انجام می‌ده و اگه لازم باشه، از آزمایش‌هایی مثل آزمایش خون، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی، کولسنتیوگرافی و سونوگرافی آندوسکوپی استفاده می‌کنه.
بهترین نوشیدنی برای کیسه صفرا
درمان سنگ کیسه صفرا
اگه علائم خاصی ندارید، معمولاً سنگ کیسه صفرا نیاز به درمان نداره. ولی بیشتر افرادی که سنگ کیسه صفرا دارن، باید صفرا از بدنشون خارج بشه. البته برای درمان سنگ کیسه صفرا روش‌های دیگه‌ای هم هست. در ادامه می‌تونید با این روش‌ها آشنا بشید.
جراحی سیستکتومی لاپاراسکوپیک
یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان سنگ کیسه صفرا، جراحی سیستکتومی لاپاراسکوپیکه. تو این روش، جراح از طریق برش‌های کوچیک یه لوله باریک به اسم لاپاراسکوپ رو وارد شکم می‌کنه. این لوله نور و دوربین داره. با این روش، دکتر با کمک دستگاه مخصوص، کیسه صفرا رو از بدن خارج می‌کنه و بیمار همون روز می‌تونه از بیمارستان مرخص بشه.
جراحی کوله سیستکتومی باز
تو این روش، دکتر برای برداشتن کیسه صفرا برش‌های بزرگی روی شکم ایجاد می‌کنه و کیسه صفرا رو از بدن خارج می‌کنه. بعد از این عمل، بیمار باید چند روز تو بیمارستان بمونه.
درد کیسه صفرا کجاست
استفاده از داروی سنگ صفرا
یه روش دیگه برای درمان سنگ کیسه صفرا استفاده از داروهاییه که سنگ رو حل می‌کنن. این داروها باید چند سال مصرف بشن و خیلی وقت‌ها بعد از قطع دارو، سنگ صفرا دوباره برمی‌گرده.
دفع سنگ کیسه صفرا با رژیم غذایی
یکی از بهترین روش‌ها برای درمان سنگ کیسه صفرا تغییر رژیم غذاییه. مصرف غلات و سبوس یه راهکار موثر برای دفع سنگ کیسه صفراست. تو این روش، سبوس به مواد صفراوی تو روده متصل می‌شه و اونا رو از بدن دفع می‌کنه.
دارو گیاهی برای سنگ صفرا
تو طب سنتی برای درمان سنگ کیسه صفرا از گیاهانی مثل زردچوبه، شاهتره، کاسنی، گل قاصدک، سیر، سداب، خرفه، رزماری، تمر هندی، برگ زیتون، گزنه، سنبل‌الطیب، گل همیشه‌بهار، گل محمدی، نعناع، سبوس برنج، زرشک، زبان گنجشک، ریواس و جعفری استفاده می‌شه. مصرف این گیاهان دارویی می‌تونه به کاهش درد و بهبود سنگ صفرا کمک زیادی کنه.
درمان سنگ کیسه صفرا در طب سنتی
ذوب سنگ صفرا با شربت سرکه انگبین
یکی از روش‌های معجزه‌آسای درمان سنگ صفرا برای افرادی که سنگ صفرای اون‌ها زیر ۱۰ میلی‌متره، مصرف شربت سرکه انگبینه. برای این کار باید ۲ واحد عسل، ۲ واحد عرق نعناع و ۲ واحد سرکه رو ترکیب کنید. بعد این ترکیب رو با دو برابر آب مخلوط کنید. صبح یه لیوان و شب هم یه لیوان از این شربت بخورید. این کار رو برای ۴۰ تا ۸۰ روز ادامه بدید تا سنگ ذوب بشه.
آیا سنگ کیسه صفرا باعث لاغری می‌شه؟
حقیقت اینه که سنگ کیسه صفرا خودش باعث لاغری نمی‌شه، ولی با لاغری سریع ارتباط داره. این مشکل بیشتر تو افرادی که سریع وزن کم می‌کنن، دیده می‌شه. کسایی که رژیم‌های غذایی سخت می‌گیرن و میزان غذای دریافتی‌شون رو کم می‌کنن یا از عمل جراحی برای لاغری استفاده می‌کنن، بیشتر در معرض سنگ کیسه صفرا هستن.
ایا سنگ کیسه صفرا خطرناک است
روش‌های پیشگیری از سنگ کیسه صفرا
هرچند نمی‌شه کاملاً از بروز سنگ کیسه صفرا جلوگیری کرد، ولی انجام دادن یه سری کارها می‌تونه خطر ابتلا به این مشکل رو کم کنه.
- وعده‌های غذایی رو منظم بخور. کم غذا خوردن و روزه گرفتن خطر سنگ صفرا رو زیاد می‌کنه.
- آهسته وزن کم کن و از رژیم‌های سخت پرهیز کن.
- از خوردن غذاهای چرب دوری کن.
- لبنیات کم‌چرب مصرف کن.
- به جای روغن‌های حیوانی، از روغن‌های گیاهی استفاده کن.
- سبزیجات و فیبر بیشتر بخور.
- از خوردن غذاهای سرخ‌شده خودداری کن.
- از غلات کامل و نان‌های سبوس‌دار استفاده کن.
درمان قطعی سنگ کیسه صفرا
سوالات متداول
۱. سنگ کیسه صفرا چیست؟
سنگ کیسه صفرا توده‌های سفت شده‌ای از مواد شیمیایی موجود در صفرا هستند که در کیسه صفرا تشکیل می‌شوند. این سنگ‌ها می‌توانند به اندازه‌ی یک دانه شن تا یک توپ گلف باشند.
۲. علائم سنگ کیسه صفرا چیست؟
علائم شامل درد شدید در ناحیه بالای شکم، تهوع، استفراغ، نفخ، و درد در ناحیه پشت و شانه‌ها می‌باشد. برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.
۳. چگونه می‌توان سنگ کیسه صفرا را تشخیص داد؟
تشخیص سنگ کیسه صفرا معمولاً از طریق سونوگرافی شکم انجام می‌شود. همچنین ممکن است از آزمایش‌های خون و تصویربرداری‌های دیگر مانند سی‌تی اسکن استفاده شود.
۴. درمان سنگ کیسه صفرا چیست؟
درمان ممکن است شامل تغییرات در رژیم غذایی، مصرف داروها برای حل کردن سنگ‌ها، یا جراحی برای برداشتن کیسه صفرا (کوله‌سیستکتومی) باشد. نوع درمان بستگی به علائم و وضعیت بیمار دارد.
۵. آیا می‌توان از تشکیل سنگ کیسه صفرا جلوگیری کرد؟
برای کاهش خطر تشکیل سنگ کیسه صفرا، می‌توان رژیم غذایی کم‌چرب و پر از فیبر را رعایت کرد، وزن مناسب را حفظ کرد، و فعالیت بدنی منظم داشت. همچنین اجتناب از کاهش وزن سریع می‌تواند مفید باشد.
منابع: clevelandclinic، webmd