اختلالات روانی مشکلاتی هستند که با ایجاد تغییرات روانی و رفتاری فرد، می‌توانند توانایی‌های او را در زندگی روزمره تحت تاثیر قرار دهند. انواع اختلالات روانشناسی، می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و شامل اختلالات خلقی، اضطرابی، روان‌پریشی، خوردن، شخصیت و موارد دیگر باشند.
در این مقاله، به بررسی انواع اختلالات روانی و روش‌های درمان آن‌ها می‌پردازیم که عبارتند از:
- اختلالات خلقی
- اختلالات خوردن
- اختلالات روان‌پریشی
- اختلالات شخصیتی
- اختلالات اضطرابی
انواع اختلالات خلقی
یکی از مهم ترین مشکلات روانی، اختلالات خلقی است که شامل مشکلات افسردگی، دوقطبی و… می‌شود. در ادامه بیشتر با اختلالا خلقی آشنا می‌شویم.
اختلال افسردگی اساسی
اختلال افسردگی اساسی یکی از شایع‌ترین اختلالات خلقی است. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، احساس ناامیدی، غمگینی عمیق و از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزانه را تجربه می‌کنند. رایج‌ترین علائم افسردگی شامل کاهش انرژی، تغییرات در خواب و اشتها، مشکلات تمرکز و احساس بی‌ارزشی است.
درمان اختلال افسردگی
درمان اختلال افسردگی می‌تواند شامل ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی باشد. داروهایی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده‌های بازجذب نوراپی‌نفرین و دوپامین (NDRIs) معمولاً تجویز می‌شوند. روان‌درمانی‌های متداول شامل رفتاردرمانی شناختی (CBT) و درمان بین‌فردی (IPT) هستند.
روان‌درمانی معمولا با مراجعه به کلینیک روانشناسی و مشاوره‌های فردی و گروه درمانی انجام می‌شود.
اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی شامل دوره‌هایی از افسردگی و شیدایی (مانیا) است. در دوره‌های شیدایی، افراد ممکن است احساس خوش‌بینی بیش‌ازحد، انرژی فراوان و تصمیمات غیرمنطقی بگیرند. در مقابل، دوره‌های افسردگی شامل علائم افسردگی اساسی است.
درمان مشکلات دو قطبی
درمان اختلال دوقطبی شامل استفاده از داروهای تثبیت‌کننده خلق، مانند لیتیوم، و داروهای ضدافسردگی است. روان‌درمانی نیز به عنوان یک بخش مهم از درمان به کار گرفته می‌شود.
اختلالات اضطرابی
یکی دیگر از شایع ترین اختلالات روانی، مشکلات مربوط به اضطراب و استرس است.
اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر (GAD) به طور مداوم و بیش‌ازحد در مورد مسائل روزمره نگران هستند. این نگرانی می‌تواند شامل موضوعات مربوط به سلامت، کار، خانواده و امور مالی باشد. علائم شامل تنش عضلانی، بی‌قراری، خستگی، مشکلات خواب و دشواری در تمرکز است.
درمان GAD
درمان GAD شامل ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی است. داروهایی مانند SSRIs و بنزودیازپین‌ها معمولاً تجویز می‌شوند. رفتاردرمانی شناختی (CBT) نیز به طور گسترده‌ای برای کمک به افراد مبتلا به GAD استفاده می‌شود.
اختلال هراس (پانیک)
اختلال هراس با حملات هراس شدید و ناگهانی مشخص می‌شود که شامل ترس از دست دادن کنترل، مرگ یا دیوانه شدن است. این حملات می‌توانند با علائم فیزیکی مانند تپش قلب، تعریق، لرزش و تنگی نفس همراه باشند.
درمان پانیک اتک
درمان اختلال هراس شامل دارودرمانی و روان‌درمانی است SSRIs و بنزودیازپین‌ها می‌توانند به کاهش شدت حملات هراس کمک کنند؛ روانشناسی و مشاوره نیز به عنوان یک روش موثر برای مدیریت و کاهش حملات هراس تاثیر بسیار زیادی دارد. از مهم مزایای مراجعه به روانشناس می‌توانیم به وابسته نبودن درمان به داروهای مختلف اشاره کنیم.
اختلالات روان‌پریشی
اختلالات روانی، نوعی دیگر مشکلات روانشناسی هستند که صدابیزاری، مشکلات دوقطبی با ویژگی های روان‌پریشی، اسکیزوفرنی و… نمونه‌هایی از انواع اختلالات روانی هستند.
اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک اختلال روان‌پریشی شدید است که شامل دوره‌هایی از هذیان‌ها، توهم‌ها و افکار بی‌نظم می‌شود. این اختلال می‌تواند توانایی فرد در تفکر منطقی، مدیریت احساسات و برقراری روابط اجتماعی را مختل کند.
درمان اسکیزوفرنی
درمان اسکیزوفرنی عمدتاً شامل استفاده از داروهای ضدروان‌پریشی است. داروهای نسل اول (مثل هالوپریدول) و نسل دوم (مثل ریسپریدون) معمولاً تجویز می‌شوند. روان‌درمانی و حمایت اجتماعی نیز بخش‌های مهمی از برنامه درمانی هستند.
اختلال دوقطبی با ویژگی‌های روان‌پریشی
در این اختلال، افراد علاوه بر تجربه دوره‌های افسردگی و شیدایی، ممکن است نشانه‌هایی از روان‌پریشی مانند هذیان‌ها و توهم‌ها را نیز تجربه کنند.
درمان این نوع اختلال
درمان این اختلال شامل ترکیبی از داروهای ضدروان‌پریشی و تثبیت‌کننده‌های خلق است. روان‌درمانی نیز به عنوان یک بخش مهم از درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اختلالات خوردن
بسیاری از افراد، با مشکلاتی مانند بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی درگیر هستند که این موارد، ریشه در اختلالات خوردن دارند، در ادامه هریک از آن‌ها بیشتر شرح می‌دهیم.
بی‌اشتهایی عصبی (آنورکسیا نروزا)
بی‌اشتهایی عصبی یک اختلال خوردن است که با ترس شدید از افزایش وزن و تصویر بدن مخدوش مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال به شدت از خوردن غذا خودداری می‌کنند و ممکن است دچار کاهش وزن خطرناکی شوند.
درمان بی اشتهایی عصبی
درمان بی‌اشتهایی عصبی شامل ترکیبی از روان‌درمانی، مشاوره تغذیه و نظارت پزشکی است. مشاوره فردی و مشاوره درمان خانواده معمولاً موثر هستند.
پراشتهایی عصبی (بولیمیا نروزا)
پراشتهایی عصبی با دوره‌های متناوب از خوردن بی‌رویه و سپس رفتارهای جبرانی مانند استفراغ عمدی، استفاده از ملین‌ها یا ورزش افراطی مشخص می‌شود.
درمان پرخوری عصبی
درمان پراشتهایی عصبی شامل دارودرمانی، روان‌درمانی و مشاوره تغذیه است همچنین مطرح کردن آن با مشاوران روانشناسی می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند.
اختلالات شخصیتی
نوع دیگر اختلالات روانی و رفتاری، مربوط به مشکلات شخصیتی است که اختلالات BPD، ASPD، اختلال شخصیت نمایشی و…، از شایع‌ترین اختلالات شخصیتی هستند.
اختلال شخصیت مرزی (BPD)
اختلال شخصیت مرزی با ناپایداری در روابط بین‌فردی، خودپنداره و احساسات مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است رفتارهای خودتخریبی و ترس شدید از رها شدن را تجربه کنند.
درمان مشکلات شخصیت مرزی
درمان BPD شامل دیالکتیک رفتاردرمانی، روان‌درمانی روان‌پویشی و در برخی موارد دارودرمانی است.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD)
اختلال شخصیت ضد اجتماعی با الگوی مداوم نادیده گرفتن حقوق دیگران و رفتارهای ضد اجتماعی مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است رفتارهای مجرمانه، دروغ‌گویی و عدم احساس پشیمانی را نشان دهند.
درمان ASPD
درمان ASPD چالش‌برانگیز است و شامل روان‌درمانی‌های مختلف و در برخی موارد دارودرمانی است. همچنین درمان‌های متمرکز بر مهارت‌های اجتماعی می‌توانند مفید باشند.
بهترین راه درمان اختلالات روانی و فردی
همان‌طور که در اشاره کردیم، روان‌درمانی و مشاوره، از بهترین راه‌های درمان انواع اختلالات روانی هستند. اما مراجعه به یک کلینیک روانشناسی معتبر و باتجربه، می‌تواند نتایج موثرتر و بهتری برای مراجعین داشته باشد.
اکنون ممکن است برایتان سوال پیش آمده باشد که چگونه یک کلینیک روانشناسی خوب را شناسایی کنیم؟ به‌منظور مراجعه به کلینیک مشاوره و روانشناسی، لازم است ابتدا تخصص مشاوران، اعتبار کلینیک و روش‌های درمانی آن را بررسی کنید.
معرفی کلینیک روانشناسی معتبر در تهران
یکی از معتبرترین کلینیک‌های مشاوره در تهران، مرکز مشاوره آوینا است، متخصصین این کلینیک از باتجربه‌ترین روانشناسان تهران هستند و خدمات مشاوره فردی، مشاوره خانواده و ازدواج، گروه درمانی و… در بالاترین سطح ارائه می‌کنند.
آوینا، یک کلینیک روانشناسی در پاسدران است که علاوه بر خدمات حضوری در تهران، جلسات آنلاین روانشناسی را نیز ارائه می‌کند.
از مهم‌ترین مزایای کلینیک روانشناسی آوینا می‌توانیم به تیم مجرب، پاسخ‌دهی سریع، ارائه خدمات گروه درمانی در انواع مختلف، امکان مشاوره حضوری و آنلاین و… اشاره کنیم.
