در فرهنگ ما ایرانی‌ها، برگزاری مراسم بدرقه متوفی‌ها به عنوان نشانه‌ای از احترام و یادبود برای عزیزان از دست رفته، اهمیت زیادی دارد. این سنت‌ها که ریشه در باورهای دینی و فرهنگی ما دارند، نشان‌دهنده ارتباط عمیق میان ما و عزیزان از دست رفته‌مان است. با این حال، در سال‌های اخیر، برخی بدعت‌های نادرست و ناهمگون با این سنت‌های اصیل به مراسم‌های ترحیم افزوده شده که بیشتر از اینکه مفید باشند، مشکلات و فشارهای زیادی را برای بازماندگان به همراه آورده‌اند. در این مقاله از زندگی بهتر به بدعت های نامناسب در مراسم بدرقه متوفی و راهکارهایی برای برطرف کردن آنها خواهیم پرداخت.
معرفی بدعت‌های نامناسب در مراسم بدرقه متوفی‌ها
- نمایش تجملات و لاکچری‌بازی
- استخدام هنرمندان و مجریان حرفه‌ای
- پذیرایی‌های پرهزینه و اسراف‌گرایانه
- مسابقه‌ای برای نمایش مال و اموال
- تهیه غذا و هدیه‌های غیرضروری
در گذشته، مراسم ترحیم بیشتر به دور هم جمع شدن خانواده و دوستان برای تسلیت و یادبود متوفی محدود می‌شد. اما امروزه برخی بدعت‌های نامناسب در این مراسم‌ها به چشم می‌خورد که نه تنها از اصالت و معنویت آن می‌کاهد، بلکه باعث ایجاد هزینه‌ها و فشارهای مالی غیرضروری برای خانواده‌ها می‌شود. در ادامه به برخی از این بدعت‌های نامناسب اشاره می‌کنیم.
نمایش تجملات و لاکچری‌بازی
یکی از بدعت‌های نامناسبی که در مراسم بدرقه متوفی به چشم می‌خورد، نمایش تجملات و لاکچری‌بازی است. این رفتارها که به صورت ناهنجاری اجتماعی در آمده‌اند، بیشتر به نمایش ثروت و قدرت اقتصادی خانواده‌ها می‌پردازند تا به تسلیت و همدردی با بازماندگان.
این رفتارها باعث ایجاد فشارهای مالی بر خانواده‌های داغدیده می‌شود که ممکن است توانایی مالی کافی برای برگزاری چنین مراسم‌هایی نداشته باشند. همچنین، این نوع از مراسم‌ها بیشتر به جایگاه اجتماعی و اقتصادی خانواده متوفی می‌پردازند تا به یادبود و بزرگداشت او، که این مسئله باعث از بین رفتن اصالت و معنویت مراسم می‌شود.
استخدام هنرمندان و مجریان حرفه‌ای
یکی دیگر از بدعت‌های ناپسند، استخدام هنرمندان و مجریان حرفه‌ای برای اجرای مراسم ترحیم است. این افراد که معمولاً برای مراسم‌های شادی و جشن‌ها دعوت می‌شوند، در مراسم ترحیم نیز به اجرای برنامه‌هایی می‌پردازند که با هدف اصلی سوگواری و یادبود متوفی تناسبی ندارد.
حضور هنرمندان و مجریان حرفه‌ای در مراسم ترحیم، مراسم را به یک نمایش هنری تبدیل می‌کند که بار معنوی آن را کاهش می‌دهد. همچنین، این بدعت‌ها باعث ایجاد هزینه‌های اضافی و غیرضروری برای خانواده‌ها می‌شود که می‌توانستند این هزینه‌ها را در راه‌های مفیدتری صرف کنند.
پذیرایی‌های پرهزینه و اسراف‌گرایانه
پذیرایی‌های پرهزینه و اسراف‌گرایانه نیز یکی از بدعت‌های نامناسب در مراسم بدرقه متوفی است. در برخی مراسم‌ها، میزهای پذیرایی با غذاها و نوشیدنی‌های لوکس و گران‌قیمت تزیین می‌شوند که نه تنها معنویت مراسم را کاهش می‌دهد، بلکه باعث ایجاد اسراف و تبذیر نیز می‌شود.
این نوع پذیرایی‌ها باعث افزایش هزینه‌های مراسم و ایجاد فشارهای مالی بر خانواده‌های داغدیده می‌شود. همچنین، اسراف و تبذیر در چنین مراسم‌هایی با آموزه‌های دینی و سنت‌های فرهنگی ما سازگاری ندارد و باعث از بین رفتن حرمت و معنویت مراسم می‌شود.
مسابقه‌ای برای نمایش مال و اموال
برخی خانواده‌ها مراسم ترحیم را به یک مسابقه برای نمایش مال و اموال خود تبدیل کرده‌اند. این رفتارها که بیشتر از رقابت‌های ناپسند اجتماعی ناشی می‌شوند، باعث می‌شوند که مراسم ترحیم به جای بزرگداشت متوفی، به نمایش ثروت و قدرت اقتصادی خانواده‌ها تبدیل شود.
این نوع از رفتارها باعث ایجاد رقابت‌های ناپسند و غیرضروری میان خانواده‌ها می‌شود و بار مالی و روانی زیادی بر بازماندگان تحمیل می‌کند. همچنین، این بدعت‌ها با هدف اصلی مراسم ترحیم که بزرگداشت و یادبود متوفی است، تناقض دارد و باعث از بین رفتن اصالت و معنویت مراسم می‌شود.
تهیه غذا و هدیه‌های غیرضروری
تهیه غذا و هدیه‌های غیرضروری برای شرکت‌کنندگان در مراسم ترحیم نیز یکی از بدعت‌های نامناسب است. این رفتارها که بیشتر از روی چشم‌وهم‌چشمی و رقابت‌های ناپسند اجتماعی انجام می‌شوند، باعث ایجاد هزینه‌های اضافی و غیرضروری برای خانواده‌های داغدیده می‌شود.
تهیه غذا و هدیه‌های غیرضروری باعث افزایش هزینه‌های مراسم و ایجاد فشارهای مالی بر خانواده‌ها می‌شود. همچنین، این رفتارها با هدف اصلی مراسم ترحیم که تسلیت و همدردی با بازماندگان است، تناقض دارد و باعث از بین رفتن معنویت و حرمت مراسم می‌شود.
بدعت‌های نامناسب در مراسم بدرقه متوفی‌ها را با این موارد جایگزین کنید!
به جای آنکه با انجام بدعت‌های نامناسب در مراسم ختم زمان و هزینه خود را صرف اموری کنید که فایده چندانی ندارند، می‌توانید از راهکارهای زیر برای جایگزین کردن آنها با امور مناسب استفاده نمایید.
۱. سادگی و اصالت در مراسم ترحیم
بازگشت به سنت‌ها و ارزش‌های اصیل فرهنگی و دینی، بهترین راه برای جایگزینی بدعت‌های نامناسب در مراسم ترحیم است. برگزاری مراسم‌های ساده و بی‌آلایش نه تنها باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود، بلکه معنویت و احترام به متوفی را نیز افزایش می‌دهد. چنین مراسم‌هایی تمرکز را از نمایش‌های تجملاتی و رقابت‌های ناپسند به یادبود واقعی و خالصانه از متوفی برمی‌گرداند.
استفاده از مکان‌های ساده و آشنا مانند مساجد یا خانه‌های نزدیکان به جای سالن‌های لوکس و تهیه غذاهای ساده و سالم به جای پذیرایی‌های پرهزینه و لوکس، می‌تواند به حفظ اصالت و معنویت مراسم کمک کند. این رویکرد نه تنها باعث کاهش استرس و فشارهای مالی بر خانواده‌ها می‌شود، بلکه فضایی آرام و محترمانه برای یادبود متوفی فراهم می‌آورد.
۲. کمک به نیازمندان به یاد متوفی
یکی از راه‌های مؤثر برای جایگزینی بدعت‌های نامناسب، اختصاص هزینه‌های مراسم به نیازمندان و فقرا است. به جای صرف مبالغ زیاد برای پذیرایی‌های پرهزینه و نمایش‌های تجملاتی، می‌توان این منابع را برای کمک به افراد بی‌بضاعت و نیازمند اختصاص داد. این اقدام نه تنها باعث خشنودی روح متوفی می‌شود، بلکه ارزش‌های انسانی و اخلاقی را نیز ترویج می‌دهد.
۳. مراسم‌های معنوی و یادبود
برگزاری مراسم‌هایی که تمرکز بر معنویت و یادبود واقعی متوفی دارند، جایگزین مناسبی برای بدعت‌های نامناسب است. این مراسم‌ها می‌توانند شامل خواندن قرآن، ذکر خاطرات مثبت و آموزنده از زندگی متوفی و برگزاری جلسات دعا و نیایش توسط شرکت‌های تشریفات مشهد و سایر شهرستان‌ها باشند. این نوع مراسم‌ها باعث می‌شوند که شرکت‌کنندگان بیشتر به فکر معنای زندگی و مرگ بیفتند و از فرصت استفاده کنند تا به تقویت ایمان و ارزش‌های اخلاقی بپردازند.
۴. استفاده از فضاهای عمومی و مذهبی
استفاده از فضاهای عمومی و مذهبی مانند مسجد توفیق مشهد، مسجد احمدآباد، مسجد خیام و سایر مساجد مناسب مراسم ترحیم و ختم، حسینیه‌ها و مراکز اجتماعی به جای سالن‌های لوکس و گران‌قیمت، یکی دیگر از راهکارهای مؤثر است. این مکان‌ها معمولاً به صورت رایگان یا با هزینه‌ای بسیار کمتر در دسترس هستند و از نظر فرهنگی و دینی نیز مکان‌های مناسبی برای برگزاری مراسم ترحیم به شمار می‌روند.
۵. توزیع کمک‌های غذایی به نیازمندان
به جای برگزاری پذیرایی‌های پرهزینه و اسراف‌گرایانه، می‌توان به توزیع کمک‌های غذایی به نیازمندان پرداخت. خانواده‌ها می‌توانند غذاهای تهیه‌شده برای مراسم را به نهادهای خیریه، آسایشگاه‌ها و مراکز نگهداری از کودکان بی‌سرپرست و سالمندان اهدا کنند.
این اقدام علاوه بر کاهش هزینه‌ها، باعث ایجاد حس همبستگی و کمک به نیازمندان می‌شود و از طرفی دیگر، احترام و معنویت مراسم را نیز حفظ می‌کند. این نوع کمک‌ها به عنوان صدقه جاریه برای متوفی محسوب می‌شوند و می‌توانند ثواب بزرگی برای روح او به همراه داشته باشند.
سخن پایانی
مراسم‌های بدرقه متوفی‌ها در فرهنگ ما نقش مهمی در تسلی بازماندگان و گرامیداشت یاد عزیزان از دست رفته دارد. با این حال، ورود برخی بدعت‌های نامناسب به این مراسم‌ها، نه تنها از معنویت آنها کاسته بلکه باعث ایجاد فشارهای مالی و روانی بر خانواده‌ها شده است. با بازگشت به سنت‌های اصیل، رعایت اصول دینی و توجه به نیازمندان به جای نمایش تجملات، می‌توانیم مراسم‌هایی ساده، معنوی و اصیل داشته باشیم که هم حرمت متوفی حفظ شود و هم بازماندگان احساس آرامش بیشتری کنند.