قرص یاز یک قرص ضدبارداری ترکیبی، حاوی استروژن سنتتیک (اتینیل استرادیول) و پروژستین (دروسپیرنون) است.
اشکال دارویی :
قرص یاز به شکل بلیسترهای ۲۸ عددی در دسترس است؛
هر بلیستر قرص یاز، حاوی ۲۴ قرص صورتی کمرنگ (حاوی هورمون های فعال ۳ میلی گرم دروسپیرنون و ۰٫۰۲ میلی گرم اتینیل استرادیول) و ۴ قرص سفید رنگ ( بدون خاصیت پزشکی) می باشد.
موارد مصرف قرص یاز :
جلوگیری از بارداری :
مصرف روزانه ی قرص یاز، می تواند احتمال بارداری را تا بیش از ۹۹% کاهش دهد.
درمان آکنه های متوسط (moderate acne) :
در خانم هایی که حداقل ۱۴ سال سن دارند و پریود شده اند و یا خانم هایی که تمایل دارند دارویی مصرف کنند که علاوه بر درمان جوش، از بارداری ناخواسته نیز جلوگیری می کند.
درمان علائم اختلال دیسفوریک قبل از قاعدگی (premenstrual dysphoric disorder (PMDD):
اختلال دیسفوریک قبل از قاعدگی وضعیتی است که فرد را دچار نوعی پریشانی، افسردگی، تحریک پذیری، اختلال تمرکز، کاهش انرژی، تغییر اشتها یا خواب، حساسیت پستان ها، درد مفاصل و ماهیچه ها، سر درد و افزایش وزن می کند؛ از هر ۲۰ خانم، یک نفر تحت تاثیر این وضعیت قرار می گیرد.
به نظر می رسد استفاده از قرص های ترکیبی اتینیل استرادیول و دروسپیرون، می تواند برای مقابله با PMDD موثر عمل کند.
*قرص های ضدبارداری ترکیبی مثل یاز، در برابر برخی شرایط مرتبط و غیر مرتبط نیز محافظت پدید آورند؛
از جمله سرطان تخمدان، سرطان اندومتری، سرطان روده بزرگ، کیست خوش خیم پستان، برخی از انواع خاص کیست های تخمدان، پوکی استخوان، خشکی واژن و مقاربت دردناک، رشد بیش از حد موهای زائد (هیر سوتیسم)
نحوه مصرف قرص یاز :
هر بسته یاز حاوی ۲۴ قرص فعال (حاوی هورمون) و ۴ عدد قرص بدون هورمون در انتهای بلیستر است.
دوره ی مصرف با قرص های فعال (صورتی رنگ) آغاز و سپس با ۴ قرص غیر هورمونی ادامه دهید.
معمولا در طی ۳ روز بعد از مصرف آخرین قرص فعال (صورتی رنگ) قاعدگی رخ می دهد.
بعد از پایان استفاده ی آخرین قرص غیر فعال (سفید رنگ)، بدون توجه به قاعدگی (بدین معنا که مهم نیست خونریزی ایجاد شده باشد یا خیر)، بسته ی جدید دارو را شروع کنید. در صورتی که پس از اتمام مصرف یک بسته دارو، قاعدگی رخ نداد، پزشک را مطلع کنید.
*اگر اولین بار است که از این دارو استفاده می کنید و طی یک ماه گذشته هیچ نوع قرص ضدبارداری دائمی استفاده نمی نمودید، مصرف اولین قرص یاز را از اولین یکشنبه ی بعد از قاعدگی، یا از روز اول قاعدگی شروع کنید. اگر روز اول پریود شما یکشنبه بود، همان روز دارو را شروع کنید. بهتر است در اولین دوره ی مصرف قرص یاز، به منظور اطمینان، در هفته ی اول، در کنار قرص یاز برای جلوگیری از بارداری از یک روش غیر هورمونی دیگر (مثل کاندوم) نیز کمک بگیرید. در این مدت، قرص فرصت کافی برای اثرگذاری پیدا می کند. (چناچه مصرف قرص را از روز اول قاعدگی شروع کنید ،در اینصورت نیازی به استفاده از روش دیگری نیست.)
نکات مهم در هنگام مصرف یاز :
-هر بار پیش از شروع مصرف یاز، بروشور همراه دارو را با دقت مطالعه کنید.
بروشور، حاوی اطلاعات بسیار مهمی در خصوص روش و زمان مصرف دارو می باشد.
در صورت ایجاد هر نوع ابهامی، سوالات خود را با داروساز مطرح کنید.
-این دارو می بایست بصورت خوراکی و طبق دستور پزشک (معمولا روزانه یکعدد) همراه با غذا یا بدون آن، میل شود.
برای سهولت به خاطر سپردن زمان مصرف دارو، یک ساعت در طول روز انتخاب کرده.
هر روز قرص را سر همان ساعت مصرف کنید.
چنانچه دارو را بعد از وعده عصرانه یا پیش از خواب میل کنید، احتمالا دچار معده درد و حالت تهوع کمتری خواهید شد.
-با اولین قرص شروع کنید. (برای پیدا کردن اولین قرص، به کلمه ی start درج شده روی بلیستر توجه کنید.)؛ هرگز مصرف هیچ دوزی را رها نکنید.
چراکه در اینصورت احتمال بارداری افزایش می یابد.
-اگر قرص ضد بارداری دیگری استفاده می کنید و تصمیم به مصرف قرص یاز گرفته اید، در خصوص روش های جایگزین دارو با پزشک مشورت کنید.
-کاهش میزان و مدت زمان خونریزی و لک بینی بین قاعدگی، بخصوص در سه ماه اول مصرف یاز طبیعی . چناچه این وضعیت تشدید شد یا استمرار یافت، پزشک را مطلع کنید.
-این دارو ممکن است باعث ایجاد شدن لک یا تیره شدن پوست صورت (ملاسما) شود.
نور خورشید سبب تشدید این عارضه می شود.
در طول مصرف این دارو زمان قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید را محدود کنید.
از آفتاب گرفتن پرهیز کنید. با استفاده از لباس های محافظ و ضدآفتاب مناسب از پوست خود محافظت کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می شود به مقاله ی مراجعه کنید.
-در صورت فراموش کردن یک یا چند نوبت مصرف دارو، برای جلوگیری از بارداری از یک روش غیر هورمونی دیگر (مثل کاندوم) هم کمک بگیرید.
عوارض جانبی قرص یاز :
-مصرف یاز ممکن است باعث حالت تهوع، استفراغ، سردرد، نفخ، حساسیت پستان ها، التهاب مچ پاها (احتباس مایع) و تغییرات وزن شود. بعلاوه مصرف این دارو (بخصوص در ماه های نخست) ممکن است سبب لک بینی بین دوره های قاعدگی یا پریود نامنظم شود.
-چنانچه هر یک از علائم فوق تشدید شده و یا استمرار یافت، فورا پزشک را مطلع کنید.
در صورت تعویق دو دوره قاعدگی و یا در صورت مصرف نادرست قرص به محض تعویق یک دوره قاعدگی، هرچه سریعتر برای انجام آزمایش بارداری اقدام کنید.
-این دارو ممکن است سبب افزایش فشار خون شود. فشار خون خود را مرتبا کنترل کرده و در صورت بالا بودن نتایج، پزشک را مطلع کنید.
در صورت مشاهده ی هر یک ار نشانه های خطرناک زیر، سریعا به پزشک مراجعه کنید:
* تغییرات غیر عادی خونریزی های واژینال (مثلا لک بینی مداوم، خونریزی شدید و ناگهانی، قطع قاعدگی)
* علائم بالا بودن سطح پتاسیم خون (مثلا ضعف عضلانی، ضربان قلب آهسته/نامنظم)
ابن دارو ممکن است در اثر لختگی خون، به ندرت باعث ایجاد مشکلات خطرناک (گاهی کشنده) شود.
از جمله ترومبوز سیاهرگی (وریدی) عمقی، آمبولی ریوی، سکته مغزی و حمله قلبی
در خصوص مزایا و عوارض جانبی احتمالی مصرف این دارو، با پزشک مشورت کنید.
چنانجه هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، هرچه سریعتر به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:
* تنگی نفس ناگهانی، درد فک/قفسه سینه/بازوی چپ، تعریق غیر عادی، گیجی، سرفه خونی، غش/سرگیجه ناگهانی/ درد/تورم/گرم شدن کشاله ران/ماهیچه ساق پا، سوزن سوزن شدن/ضعف/بی حسی بازوها/پاها، سردرد غیرعادی (مثلا سردرد همراه با تغییرات بینایی، عدم هماهنگی، تشدید میگرن، سردردهای ناگهانی و بسیار شدید)، لکنت زبان، ضعف یک طرف بدن، تغییر ناگهانی دید (مثلا نابینائی کامل/جزئی)
این بخش تمام عوارض جانبی احتمالی این دارو را شامل نمی شود.
در صورت مشاهده ی هر نشانه ی غیر عادی دیگری که در این لیست عنوان نشده است، حتما پزشک را مطلع کنید.
احتیاط و موارد منع مصرف قرص یاز :
-پیش از مصرف قرص یاز، چنانچه به این دارو، یا اتینیل استرادیول، یا دروسپیرنون و یا انواع دیگر استروژن یا پروژسترون آلرژی دارید، پزشک خود را مطلع کنید. بطورکلی بهتر است پزشک را در جریان تمام حساسیت های خوراکی خود قرار دهید. این دارو ممکن است حاوی ترکیبات غیر فعالی باشد که می توانند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگری شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز مشورت کنید.
-پیش از مصرف این دارو، سابقه ی پرونده ی پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید؛
بخصوص در صورت سابقه ی مشکلات غدد آدرنال، سکته، لخته شدن خون (مثلا لختگی خون در پاها، چشم، ریه) بالا بودن فشار خون، غیرطبیعی بودن نتایج معاینه پستان ها، سرطان (بخصوص سرطان اندومتریال یا سینه)، اختلالات لخته شدن خون (مثلا کمبود پروتئین B یا پروتئین S)، دیابت، سردرد/میگرن شدید، سابقه ی شخصی یا خانوادگی آنژیوادم، مشکلات قلبی (نامنظم بودن ضربان قلب، بیماری دریچه قلب، سکته قلبی)، مشکلات کلیوی، بیماری های کبدی (مثلا تومور)، سابقه ی زرد شدن چشم/پوست در طول دوران بارداری یا در طول مصرف قرص های ضدبارداری، خونریزی بی دلیل واژینال، بالا بودن سطح کلسترول یا تری گلیسیرید (چربی خون)، افسردگی، ادم (تورم)، مشکلات کیسه صفرا، چاقی بیش از حد
-یاز می تواند قند خون افراد مبتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار دهد.
صورتی که مبتلا به دیابت هستید، منظم قند خون خود کنترل کرده و نتایج را به پزشک گزارش دهید.
به محض ظاهر شدن نشانه های بالا بودن قند خون عطش و افزایش حجم ادرار پزشک را مطلع کنید.
-یاز می تواند سطح پتاسیم خون را افزایش دهد؛ لذا قبل از مصرف مکمل ها یا جایگزین های نمکی حاوی پتاسیم با پزشک مشورت کنید.
-احتمال ایجاد مشکلات بینایی برای افراد نزدیک بین و کسانی که از لنز های تماسی نرم استفاده می کنند بیشتر است.
در این خصوص برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
– مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی ممنوع می باشد.
مهمترین تداخلات دارویی قرص یاز:
مصرف همزمان یاز و برخی داروهای مشخص می تواند منجر به بالا رفتن سطح پتاسیم خون (هایپرکالمی) شود.
علائم هایپرکالمی متغیر است؛ رایج ترین نشانه های آن عبارتند از استفراغ، تپش قلب، درد قفسه سینه و مشکلات تنفسی
به منظور جلوگیری از این وضعیت، در صورت مصرف داروهای زیر، پزشک می بایست سطح پتاسیم خون فرد را حداقل در طول چند ماه نخست کنترل کند:
* داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)
* دیورتیک های نگهدارنده ی پتاسیم مثل اسپیرونولاکتون و آمیلوراید
* مهارکننده های ACE مثل کاپتوپریل، انالاپریل و لیزینوپریل
* مسدودکننده های گیرنده های آنژیوتانسین مثل لوزارتان، والزارتان
* هپارین
شرایط نگهداری قرص یاز :
در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
منبع : اویرو