انواع ترشی ایرانی: معرفی ۱۰ ترشی پرطرفدار

حتماً با انواع ترشی ایرانی آشنا هستید. ترشی یک نوع از چاشنی‌هاست که از مختلف سبزیجات و سرکه تهیه می‌شود و نقش مهمی در غذاهای خاورمیانه، به ویژه در فرهنگ ایران، ایفا می‌کند. البته این موضوع نشانگر آن نیست که این ترشی‌ها فقط با غذاهای محلی ایرانی هماهنگی دارند؛ بلکه تنها به برجسته بودن آنها در آشپزی خاورمیانه اشاره دارد. از محبوب ترین و پرطرفداریترین انواع ترشی ایرانی می توان به ترشی مخلوط، ترشی لیته، ترشی بادمجان، سالاد فصل، و شوری گل کلم اشاره کرد.

تهیه ترشی‌های مختلف ایرانی در خانه چالش زیادی ندارد. هر زمان که فرصت پیدا کردید، با افزودن سرکه یا آب نمک به مواد اولیه، می‌توانید آنها را آماده کنید. اما قبل از هر چیز، شناخت ترشی‌های متنوع ایرانی ضروری است.

تاریخچه ترشی در جهان

قبل از اینکه به معرفی انواع ترشی ایرانی بپردازیم در این بخش به تاریخچه ترشی اشاره کرده ایم. زمانی که به هدف تهیه ترشی نگاه می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که این فرآیند دارای یک سابقه تاریخی طولانی است. تولید ترشی به دورانی بازمی‌گردد که امکانات نگهداری سبزیجات به صورت مداوم فراهم نبود. مردم به فکر آن افتادند که از طریق استفاده از سبزیجات و نمک، از فساد آن ها جلوگیری کرده و بتوانند مدت زمان بیشتری آنها را نگهداری کنند. این نیاز ایجاد کننده ترشی یا شوری شد. هرچند اطلاعات دقیقی درباره زمان و مکان ظهور این ترکیب عجیب در دسترس نیست، اما طبق شواهد تاریخی موجود، تاریخچه تولید ترشی به بیش از ۴۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد.

سرکه یکی از مواد غذایی است که از تخمیر قند میوه توسط باکتری ها و به دلیل وجود اسید استیک تولید می شود. سرکه با تغییر PH از رشد بسیاری از میکروارگانیسم ها جلوگیری می کند. جالب است بدانید که سرکه علاوه بر طعم دادن به غذا اشتها را تحریک می کند، به همین دلیل ترشی ها را قبل از غذا به عنوان پیش غذا می خورند تا اشتها را افزایش دهند، اما باید توجه داشت که مصرف زیاد ترشی باعث چاقی می شود.

بیشتر انواع ترشی ایرانی از سبزیجات مختلف مانند گل کلم، هویج، خیار و … تهیه می شوند، اما به دلیل محیط اسیدی ترشی مقداری از ویتامین های آن به مرور زمان از بین می رود. پس نباید انتظار داشته باشیم که ترشی انرژی و ویتامین کافی را تامین کند. اگر خود غذا به اندازه کافی آب داشته باشد، برای تهیه ترشی فقط نمک به آن اضافه کنید. فرآیند ترشی برای حفظ غذا و استفاده از آن در خارج از فصل برداشت ایجاد شد.

تاریخچه ترشی‌انداختن در ایران به نسبت طولانی است. بر اساس شواهد و اسناد، بیش از ۷۰ سال از آغاز تولید انواع ترشی ایرانی و فرنگی در کارخانه‌ها در این کشور می‌گذرد. به عبارت دیگر، این کارخانه‌ها محصولات ترشی را در شیشه‌ها به بازار عرضه می‌کنند که در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها به عنوان ترشی‌های مختلف دیده می‌شوند. اما ترشی‌انداختن در خانه‌های ایرانی، بدون شک، یک تاریخچه طولانی‌تر از هفتاد سال دارد.

انواع ترشی ایرانی

تهیه ترشی در ایران سابقه نسبتا طولانی دارد. کارخانه های ایرانی بیش از ۷۰ سال است که شروع به تولید انواع ترشی ایرانی و فرنگی کرده اند. یعنی ترشی هایی که در فروشگاه ها و سوپرمارکت ها می بینید در چند سال اخیر به بازار جهت آسان تر شدن و استفاده همگانی افراد از این چاشنی های خوشمزه عرضه شده است.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی فروشگاه های پخش مواد غذایی آنلاین برای آن دسته از افرادی که  به دلیل شلوغی و مشغله زیاد، وقت کافی برای تهیه ترشی ندارند، گسترش پیدا کرده است. این افراد می‌توانند مواد اولیه یا حتی ترشی‌های آماده شده با کیفیت را از فروشگاه‌های اینترنتی مواد غذایی تهیه کنند. از این فروشگاه‌های اینترنتی می‌توانید محصولات خود را به صورت عمده یا جزئی سفارش دهید و با صرفه‌جویی در زمان و انرژی، سریعترین زمان ممکن درب منزل تحویل بگیرید. یکی از معتبرترین فروشگاه‌های اینترنتی مواد غذایی، صوفیکو است. این فروشگاه با ارائه مجموعه گسترده‌ای از محصولات غذایی در تمامی برندها، راحتی مشتریان را تضمین کرده است. شما می‌توانید قبل از خرید، قیمت‌ها و برندهای مختلف را مقایسه کنید.

۱- ترشی لیته بادمجان و سبزی

 لیته یکی از پرطرفدارترین انواع ترشی ایرانی است که حاوی بادمجان است. ترشی در استان های مختلف ایران به روش های مختلفی درست می شود. در شهرهای جنوبی ایران ترشی لیته با فلفل زیاد تهیه می شود و معمولا تند است. ترشی لیته شمالی با بادمجان کبابی، هویج و سبزیجات معطر درست می شود. این ترشی با غذاهای مختلف ایرانی سرو می شود.

• مواد اولیه: مواد اولیه برای تهیه ترشی لیته از انواع ترشی ایرانی شامل گل کلم یا کلم سفید، هویج، انواع فلفل، خیار، بادمجان، سیر، سبزی‌های معطر (مرزه، ترخون، گشنیز، تره، ریحان و جعفری)، ادویه‌های ترشی (نعنا خشک، زیره سیاه و سبز، کاری، زردچوبه، تخم گشنیز، سیاه دانه و گلپر)، نمک و سرکه است. تهیه ترشی هفت بیجار یا ترشی مخلوط نسبت به سایر انواع ترشی، به نظر ممکن است کمی پیچیده‌تر باشد، اما این کار با صبر و حوصله امکان‌پذیر است. کافیست کمی زمان و توجه را به این تهیه غذای خوشمزه اختصاص دهید تا در خانه لذیذترین لیته را تهیه کنید.

۲- سیر ترشی ایرانی

ترشی سیر یکی دیگر از معروف ترین انواع ترشی ایرانی است. ترشی حاوی خصوصیات بسیار مفید است و به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی شناخته می‌شود. مصرف سیر ترشی می‌تواند از وقوع سکته قلبی جلوگیری نماید و همچنین برای پوست مفید بوده و با فراهمی فسفر، منیزیم، آهن، و پتاسیم، ارزش غذایی بالایی دارد. ویتامین‌های گروه B و C نیز جزو دیگر خصوصیات آن هستند که به بهبود عملکرد روده و تقویت حافظه کمک می‌کنند.

• مواد اولیه: مواد تشکیل دهنده سیر ترشی معمولاً شامل حبه های سیر تازه، سرکه سفید، آب، نمک و گاهی شکر است. حبه های سیر قبل از غوطه ور شدن در مخلوطی از سرکه، آب و نمک، پوست کنده و تمیز می شوند. برخی از تغییرات ممکن است شامل گیاهان یا ادویه های اضافی برای بهبود طعم و مزه باشد. فرآیند ترشی طعمی تند و خوش طعم به سیر می دهد و یک چاشنی یا میان وعده همه کاره پرطرفدار از انواع ترشی ایرانی ایجاد می کند.

۳- ترشی فلفل سبز

ترشی فلفل سبز گزینه عالی برای افراد علاقه‌مند به ادویه‌های تند می‌باشد. اما مهم است به یاد داشت که همیشه ترشی فلفل سبز تند نیست، زیرا می ‌توان فلفل سبز شیرین را به جای فلفل تند در آن استفاده کرد. این نوع ترشی، یکی از محبوب‌ترین انواع ترشی‌ ایرانی است و به‌طور معمول با غذاهای دریایی از جمله سبزی‌پلو ماهی سرو می‌شود. فلفل تند حاوی مقدار زیادی ویتامین C است که به تولید آنتی‌اکسیدان در بدن کمک می‌کند. همچنین، این فلفل باعث ایجاد کلاژن و پروتئین در بدن می‌شود که برای سلامت پوست، استخوان‌ها، رگ‌های خونی و بافت‌ها بسیار مفید است. این ترشی همچنین تأثیر مثبتی در تقویت سیستم ایمنی دارد.

• مواد اولیه: برای تهیه این ترشی از محبوب ترین انواع ترشی ایرانی، به فلفل سبز تازه، سرکه سفید، آب، نمک و شکر نیاز دارید. می توانید فلفل ها را تکه کنید یا کامل در داخل شیشه بگذارید، سپس با آب نمک ساخته شده از سرکه، آب، نمک و شکر ترکیب کنید. این مخلوط به فلفل ها تعادلی از طعم و شیرینی می دهد. ادویه های اضافی مانند سیر، دانه خردل یا دانه فلفل را می توان برای طعم بیشتر اضافه کرد.

۴- ترشی کلم قرمز

 ترشی کلم قرمز یکی دیگر از انواع ترشی ایرانی است که در کنار انواع کباب به عنوان چاشنی استفاده می شود. البته در کنار دیگر غذاها مصرف و عنوان تزئین استفاده می شود. این ترشی علاوه بر طعم بی نظیر، رنگ زیبایی دارد که در کنار سایر غذاها به آن زیبایی خاصی می بخشد. گاهی از آب لبو برای افزایش رنگ زیبای ترشی استفاده می‌شود و کلم قرمز دارای دو ترکیب مفید به نام‌های لوتئین و زآگزانتین است. این دو ماده به طور موثر سلامت چشم را بهبود می بخشد و به طور طبیعی از شبکیه در برابر اشعه ماوراء بنفش محافظت می کند. سطوح بالای ویتامین K موجود در کلم قرمز برای استخوان ها نیز مفید است.

• مواد اولیه: برای ترشی کلم قرمز از پرطرفدارترین انواع ترشی ایرانی، کلم قرمز تازه، سرکه (معمولاً سرکه سیب)، آب، شکر و نمک را جمع آوری کنید. کلم را قبل از ترکیب شدن با آب نمکی که از سرکه، آب، شکر و نمک تهیه شده است، نازک برش داده یا خرد کنید. افزودن ادویه هایی مانند میخک یا برگ بو می تواند طعم را افزایش دهد.

۵- ترشی مخلوط

یکی دیگر از محبوب ترین ترشی های پرطرفدار از انواع ترشی ایرانی، ترشی مخلوط است که با استقبال زیادی مواجه است و به عنوان یک چاشنی خوشمزه به همراه اکثر غذاها مصرف می‌شود. این ترشی در تمام نقاط کشور با یک دستور تهیه مشابه آماده می‌شود و حتی می‌توان مدل‌های بازاری آن را به راحتی در تمامی مارکت‌ها پیدا کرد. مواد اولیه برای تهیه این ترشی شامل خیار، بادمجان، هویج، گل کلم، موسیر، نمک، سرکه، سبزیجات معطر، زردچوبه و فلفل می ‌باشد.

برای دستور تهیه آن به همراه ویدیو آموزشی و دانستن نکات مهم بر روی لینک زیر کلیک کنید.

دستور تهیه ترشی مخلوط به همراه ویدیو آموزشی

۶- ترشی هفت بیجار

 ترشی هفت بیجار یکی از لذیذترین انواع ترشی‌ ایرانی است که به دلیل استفاده از هفت میوه، هفت ادویه و هفت سبزی و به خاطر ویژگی‌های منحصر به فرد خود به نام “هفت بیجار” شهرت یافته است. این ترشی دارای بیش از ۱۵۰ سال سابقه است و در تهیه آن از موادی مانند گل کلم، سیب‌زمینی، لوبیا سبز، هویج، فلفل سبز تند، بادمجان و خیار استفاده می‌ شود. همچنین حاوی چندین سبزی معطر مانند ترخون، مرزه، نعناع، جعفری و گشنیز است.

• مواد اولیه: مردم مناطق مختلف ایران از جمله کردستانی‌ها، گیلانی‌ها و آذری زبان ها، هرکدام با سبک خاص خود، ترشی هفت بیجار را تهیه می‌کنند. در دستور اصلی این ترشی از انواع ترشی ایرانی، موادی چون بادمجان، هویج، گل کلم، خیار، سیر، موسیر، سبزی‌های معطر، نمک و سرکه به کار می‌روند. علاوه بر این، می‌توانید شیشه‌های آماده ترشی هفت بیجار را از فروشگاه‌ها تهیه نمایید.

۷- ترشی بندری

 یکی دیگر از انواع ترشی ایرانی که بسیار پرطرفدار است، ترشی بندری است. ترشی بندری، با توجه به نامش، ویژه مناطق جنوبی ایران است و دارای طعم تندی است که به تطابق با سلیقه غذایی مردم همان منطقه تهیه می‌شود. اما این موضوع نشانگر این نیست که مردم دیگر نقاط کشور از ترشی بندری استفاده نکنند یا از مزه آن لذت نبرند. منبع اصلی ترشی بندری شهر بندرعباس است.

• مواد اولیه: زنان جنوبی در تدارک این ترشی، از خیار، بادمجان، هویج، گل کلم، موسیر، رب گوجه فرنگی، نمک، فلفل قرمز و سبزیجات معطر استفاده می کنند. اما جنبه بسیار واضح و ملموس در طعم این ترشی، طعم تند فلفل، است که به وضوح مشهود و لذت بخش می‌باشد.

زنان جنوبی مهارت زیادی در تهیه این ترشی‌ها دارند، اما می‌ توانید این ترشی لذیذ ایرانی را با دستورپخت دقیق و مراحل گام به گام به راحتی در خانه تهیه کنید. میزان فلفل نیز بستگی به سلیقه شما دارد؛ می‌توانید آن را به میزان کم یا زیاد تغییر دهید.

۸- ترشی نازخاتون

یکی دیگر از انواع ترشی ایرانی که اگر شما به عنوان مهمان از مناطق شمالی بازدید کنید، حتماً از محبوبیت آن آگاه خواهید شد، ترشی نازخاتون است. مردم مازندران علاقه زیادی به این ترشی دارند. هر استان شمالی دستور خود برای تهیه نازخاتون دارد، اما اشتراک مهم آن ها استفاده از آبغوره در فرآیند تهیه این ترشی است.

• مواد اولیه: مردم استان مازندران که خود را به نوعی آفریننده این ترشی لذیذ می‌شمارند، برای آماده‌سازی نازخاتون بادمجان کباب شده، از گوجه‌فرنگی، سیر، سبزیجات معطر محلی، پودر فلفل و آبغوره استفاده می‌کنند. البته در برخی دستورها، به جای آبغوره، از سرکه قرمز نیز استفاده می‌شود. تهیه ترشی نازخاتون نیازمند مهارت است، اما با دنبال کردن یک دستور دقیق و حرفه‌ای، می‌توانید به راحتی آن را تهیه کنید.

۹- سالاد فصل یا ترشی مشهدی

ویژگی: ترشی مشهدی یا همان سالاد فصل مشهور، یکی از لذیذترین انواع ترشی ایرانی است. استفاده از آب گوجه در تهیه این ترشی، طعم زیاد سرکه را کاهش داده و این موضوع باعث شده تا سالاد فصل به یکی از ترشی‌های خانگی محبوب و پرطرفدار در ایران تبدیل شود.

• مواد اولیه: همان‌گونه که اشاره کردیم، طرز تهیه محبوب ترین ترشی از انواع ترشی ایرانی به دلیل استفاده از آب گوجه با دیگر ترشی‌ها بسیار متفاوت است. در مقابل سایر ترشی‌ها که از سرکه یا ترکیب سرکه و آب و نمک تهیه می‌شوند، این ترشی از ترکیب آب گوجه و سرکه بهره می‌برد. مواد اولیه برای تهیه این ترشی شامل گل کلم، هویج، کرفس، خیار قلمی، سیر، فلفل سبز، تخم گشنیز، گوجه‌فرنگی، مرزه، نعنا و نمک هستند.

۱۰- خیار شور محبوب‌ترین ترشی در جهان

یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین انواع ترشی ایرانی که در جهان هم محبوبیت زیادی دارد، خیارشور است. همانطور که مطلع هستید، خیار شور از ترکیب خیار، آب نمک و سرکه تهیه می‌شود؛ به همین دلیل آن را به عنوان یک نوع شوری به جای ترشی معرفی می‌کنیم.

روش تدارک خیار شور بسیار آسان است، و تنها با استفاده از چهار ماده اولیه می‌توانید خیار شوری ترد و عالی را در خانه تهیه کنید. البته برای تولید خیار شور با دقت، حتماً نیاز است که یک دستور دقیق و مرحله به مرحله داشته باشید تا با مشکلاتی که ممکن است در تهیه خیار شور خانگی رخ دهد، مانند کپک زدن، له شدن یا شور شدن بیش از حد، مواجه نشوید.

و در آخر…

اگر تصمیم دارید برای اولین بار ترشی درست کنید، پیشنهاد ما به شما این است که با ترشی گل کلم، که از ساده‌ترین انواع ترشی‌ ایرانی به حساب می‌آید، شروع کنید. این ترشی دارای یک طرز تهیه بسیار ساده است و می‌توانید با مخلوط کردن چند نوع سبزیجات، به سرعت آن را در خانه تهیه کنید.

دنیای ترشی‌ها بسیار گسترده‌تر از تصورات شماست. تمامی مواردی که در این مقاله به آن اشاره شد، تنها یک جزء اندک از ترشی‌های ایرانی و فرنگی هستند که در حال حاضر در نقاط گوناگون جهان تهیه و مورد توجه مردم قرار گرفته‌اند. هنوز صدها نوع ترشی دیگر وجود دارد که ممکن است حتی نامشان را هم نشنیده باشید. علاوه بر این، هر روز ممکن است ترکیبات جدیدی برای ایجاد یک ترشی نو ابداع شود.

سوالات متداول درباره ترشی ایرانی

۱- خوشمزه ترین ترشی ایرانی چیست؟

همه ترشی های ایرانی خوشمزه هستند. بستگی به سلیقه شما داره اگر ترشی تند دوست دارید، ترشی لیته و بندری بهترین هستند. اگر دوست دارید ترشی شما خواص زیادی داشته باشد، ترشی سیر یک انتخاب عالی است.

 ۲- آیا می توانم هر روز ترشی بخورم؟

اگرچه ترشی ها فوایدی برای سلامتی دارند، اما دارای سدیم بالایی هستند، بنابراین نباید هر روز آن ها را مصرف کنید. مصرف زیاد سدیم می تواند باعث احتباس آب شود.