ترش کردن معده یکی از عارضههای شایعی است که برای بسیاری از افراد پیش میآید. خصوصا اینکه سبک زندگی امروزی انسانها شرایط را برای بهوجود آمدن این عارضه فراهم میکند. ما در زندگی ماشینی امروزی خود وقت کمی برای غذا خوردن داریم. بههمین دلیل از غذاهای آماده، فستفودی و ناسالم بهره میبریم. دیر غذا میخوریم و از دخانیات و مشروبات الکی استفاده میکنیم. تمامی این عوامل باعث میشوند که اسید معده به سمت مری برود و ما به‌خاطر این مسئله احساس ناراحتی کنیم. در این مقاله همراه ما باشید تا موضوع رفلاکس معده را بررسی کرده و روش درمان آن را بگوییم.
ترش کردن معده چیست؟
یکی از بیماریهای شایع گوارشی، رفلاکس یا ترش کردن معده است. زمانی که محتویات معده که حاوی اسید هستند به مری باز میگردند، ما دچار سوزش در سینه و بهاصطلاح رفلاکس (reflex) معده میشویم. معمولا بیمارانی که دچار این عارضه میشوند از آن با نام سوزش سر دل یاد میکنند. این احساس از قفسه سینه تا گلو را در برمیگیرد و علت آن هم بازگشت شیره معده است.
رفلاکس معده چگونه اتفاق میافتد؟
معده کل فرایند هضم غذا را انجام میدهد. شیره معده و اسید آن وظیفه تجزیه و هضم غذا را دارند. دیواره معده بسیار مقاوم است و اسید معده نمیتواند به آن آسیبی بزند. بههمین دلیل موادغذایی به راحتی تجزیه میشوند و مشکلی هم برای معده پیش نمیآید.
اما دیوار مری همانند معده از پوشش مقاومی برخوردار نیست و به شدت هم آسیبپذیر است. دریچه مری نام ناحیهای بین مری و معده است که غذا از آن وارد معده میشود. این دریچه نمیگذارد که اسید و محتویات معده به مری بازگردند.
زمانی که این دریچه دچار عارضه میشود و باز و بستهشدن آن اشکالی میگیرد، اسید به مری وارد شده و ناراحتی پدید میآورد. به نظر دکتر گوارش ، ترش کردن معده مشکلی جدی است برای درمان آن باید به پزشک مراجعه کرد.
نشانههای ترش کردن معده
برخی از نشانه‌ها در افرادی که دچار این مشکل شدهاند مشترک است. نشانههایی مانند:
- احساس ترش کردن که اصلیترین نشانه است.
- سوزش در قفسه سینه و سر دل که پس از خوردن غذا بروز میکند و امکان دارد در شب و موقع خواب بدتر هم بشود.
- مشکل در بلعیدن غذا
- احساس وجود یک توده در ناحیه گلو
- دردهای مزمن در قفسه سینه
علائم دیگری که افراد مبتلا به ترش کردن معده تجربه میکنند
- گیر کردن غذا در گلو
- حالت استفراغ و تهوع در صبح
- احساس درد در زیر جناق سینه
- آروغهای مکرر و باد در گلو
- بوی بد در دهان
- تلخی دهان
- برگشت موادغذایی از معده به دهان
- سرفههای مکرر بدون دلیل خاصی
- تجمع بزاق بیش از اندازه در دهان
دلیل رفلاکس معده و ترش کردن ما چیست؟
پزشکان و محققان هنوز علت دقیق این اتفاق را نمیدانند اما درحال حاضر میدانیم که چه عواملی باعث بهوجود آمدن آن میشوند. مهمترین دلیلی که باعث ناراحتی و رفلاکس در معده میشود، شل بودن برخی از عضلات مری است.
اگر تعداد دفعات این شلشدگی زیاد باشد ،این بیماری را ضعف مکانیسمهای دفاعی انتهای مری قلمداد میکنیم. تغییرات ناپایدار در انتهای مری سبب چنین عارضهای میشوند.
رفلاکس معده را بیشتر در چه افرادی میبینیم؟
- ترش کردن معده بعد از غذا در صورتی که نوشیدنی گازدار خورده باشید طبیعی است و معمولا اتفاق میافتد.
- افرادی که دارای اضافه وزن هستند بهدلیل فشار بر روی دریچه مری و شکم دچار رفلاکس میشوند.
- برخی از داروها میتوانند رفلاکس بهوجود بیاورند. آنتیهیستامینهای مختلف، داروهای ضد افسردگی و آرامبخشها نمونهای از این داروها هستند.
- خانمهای باردار بهدلیلی فشاری که به شکمشان وارد میشود، دچار رفلاکس خواهند شد.
- خوردن برخی از مواد غذایی مثل قهوه، شکلات و کشیدن سیگار نیز میتواند باعث ترش کردن معده و رفلاکس در آن شود.
رفلاکس در معده چگونه تشخیص داده خواهد شد؟
پزشک متخصص پس از معاینه شما ۴ راه اصلی برای تشخیص خواهد داشت که یکی یا ترکیبی از آنها مورد استفاده قرار میگیرد.
- اشعه ماوراء بنفش: این روش با تصویربرداری از مری انجام خواهد شد.
- آندوسکوپ گوارشی بالا (GI): لولهای که به آن دوربین متصل است وارد مری میشود تا شرایط را بررسی کند. این روش تشخیصی قابلیت این را دارد که از مری یک نمونه کوچک هم بگیرد.
- مانومتر مری: برای اندازهگیری گرفتگی ماهیچه مری از این روش استفاده میشود. این روش بر اساس بررسی قدرت عضلات مری عمل میکند.
- نظارت بر pH مری و امپدانس: این روش میزان اسید در مری را اندازهگیری میکند. این سنجش میتواند در حالتهای مختلف مثل خواب یا خوردن غذا باشد.
ترش کردن معده و درمان آن
در پزشکی مدرن داروهای زیادی برای حل این مشکل ساخته شده و از این بابت مشکلی نداریم. بهترین و شناختهشدهترین داروها برای درمان رفلاکس معده امپرازول و انواع دیگرش یعنی رابیپرازول، لانسوپرازول و پانتوپرازول هستند.
افرادی که به این عارضه مبتلا شدهاند میتوانند از مهار‌کننده‌های پمپ پروتون نیز به‌منظور کاهش مقدار اسید تولید شده توسط معده، استفاده کنند.
مسدودکننده‌های H2 برای همین هدف، آنتی‌اسیدها برای مقابله با اسید معده و اریترومایسین برای خالیکردن معده نیز از دیگر داروهای مهم برای درمان رفلاکس در معده هستند.
تغذیه و ترش کردن معده
در واقع باید سوال برای ترش کردن معده چه چیزی خوب است را معکوس کنیم و درباره مواد غذایی صحبت کنیم که برای معده خوب نیستند. شما با تغییر سبک زندگی خود و عدم مصرف آنها مشکل رفلاکس در معده را بهراحتی حل خواهید کرد. ترش کردن در معده با مصرف غذاها اتفاق میافتد و مادههای غذایی مختلف بیشترین نقش را در بروز آن دارند.
وعده های غذایی حجیم معده را کش می دهند و همین موضوع باعث میشود که دهانه مری بهطور موقت شل شود. برای جلوگیری از این عارضه از خوردن غذاهای حجیم جلوگیری کنید و به مقدار متوسطی غذا بخورید. پیش از خواب غذا نخورید چراکه هضم را به تاخیر خواهد انداخت.
سیگار و دخانیات را ترک کنید تا یک عامل مهم برای ترش کردن معده خواهد بود. اگر اضافه وزن دارید کاهش وزن به شما کمک زیادی میکند. لباس بسیار تنگ نپوشید چر اکه ممکن است به شکم شما فشار بیاورند و باعث رفلاکس در معده شوند. رژیم غذایی مناسبی داشته باشید و از مصرف فستفودها و غذاهای چرب و ناسالم پرهیز کنید.
کدام مواد غذایی باعث ترش کردن میشوند؟
- غذاهای چرب
- غذاهای ادویه‌دار
- شکلات
- نعناع تند
- قهوه
- مواد غذایی حاوی گوجه فرنگی
- مشروبات الکلی
تشدیدکنندههای رفلاکس معده
اگر رفلاکس معده خفیف دارید انجام کارهایی که در ادامه گفته خواهد شد شرایط شما را بدتر خواهد کرد. کشیدن سیگار قبل از خواب، مصرف وعدههای سنگین غذایی پیش از خواب، مصرف غذاهای چرب و سرخکردنی، استفاده از نوشیدنیهای الکلدار، گازدار، کافئیندار و برخی از داروها مانند آسپرین را ترک کنید.
برای درمان ترش کردن معده شما میتوانید از راهکارهای سادهای همانند اطلاح رژیم غذایی بهره ببرید. درمانهای دارویی در طولانی‌مدت بر دیگر اندامهای شما نظیر کبد تاثیر منفی خواهند گذاشت و آنها را نابود خواهند کرد.
تغییر سبک زندگی و اصلاح تغذیه شاید بهترین روشی باشد که میتوان برای درمان این عارضه معرفی کرد. افرادی که دچار رفلاکس در معده هستند اگر این مورد را درمان نکنند مشکلات جدیتری برایشان پیش خواهد آمد و ممکن است معده آنها با خطر جدی روبرو شود. می توانید برای کسب اطلاعات جامعتر درباره ترش کردن معده، با کارشناسان ما در تماس باشید.
