اولین چیزی که باید بدانید این است که خونریزی مقعدی و مدفوع خونی همیشه هم خیلی خطرناک نیست. در بیشتر موارد، اگر چندین بار متوجه مدفوع خونی یا خونریزی مقعدی شدید، بهتر است برای بررسی علت با یک پزشک یا پزشک صحبت کنید. اما ابتدا تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا در مورد علل خونریزی مقعدی و مدفوع خونی و اقدامات لازم بیشتر بدانید:
خونریزی مقعدی یا مدفوع خونی چیست؟
خونریزی مقعدی به این معنی است که خون از طریق راست روده یا مقعد از بدن شما خارج میشود. راست روده نام بخشی از روده بزرگ درست قبل از مقعد است. مقعد دهانه ای در قسمت پایینی گوارش است که مدفوع از بدن شما خارج میشود.
خونریزی مقعدی میتواند از مقعد باشد اما ممکن است خونریزی از سایر نقاط سیستم گوارش شما از جمله معده و روده بزرگ و کوچک نیز شروع شود. این هنوز هم خونریزی مقعدی محسوب میشود زیرا خون از طریق رکتوم از بدن شما خارج میشود و به شکل خون در مدفوع قابل مشاهده است.
اگر خون از رکتوم یا پایین روده بزرگ بیاید، به رنگ قرمز روشن است و روی مدفوع را میپوشاند یا با آن مخلوط میشود . علت این عارضه ممکن است جدی نباشد، اما تعیین منبع خونریزی مهم است. دستگاه گوارش از دهان آغاز شده و به مقعد ختم میشود و شامل مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ و مقعد است. تمامی علل و منشا این عارضه، به مشکلات یکی از قسمتهای دستگاه گوارش مربوط میباشد. مشاهده مدفوع خونی میتواند ناشی از ناحیه کوچکی مانند زخم روی دیواره مقعد یا از یک سطح بزرگ، مانند التهاب روده بزرگ باشد. گاهی اوقات خونریزی ممکن است مخفی یا پنهان باشد. خوشبختانه، آزمایشهای ساده میتوانند خون مخفی در مدفوع را تشخیص دهند. کلینیک پایتخت
علائم و نشانه های خونریزی مقعدی
خون میتواند در مدفوع شما یا به صورت جداگانه خارج شود. بنابراین اگر خونریزی مقعدی دارید، ممکن است متوجه خون روی دستمال توالت، روی مدفوع یا در توالت شوید که رنگ غیر معمولی دارد یا دارای لکههای قرمز رنگ است.
خون روی دستمال توالت بعد از پاک کردن
خون روی دستمال توالت معمولا قرمز روشن است. در بیشتر مواقع، این نشانه یک بیماری جدی نیست، اما اگر ادامه پیدا کرد، با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است نیاز به درمان هموروئید یا شقاق مقعدی داشته باشید، شرایط رایجی که بعداً در این پست مورد بحث قرار خواهند گرفت.
خون قرمز روشن در توالت
اگر خونریزی در مقعد داشته باشید، زمانی که مدفوع در آب فرو میرود، ممکن است خون برای مدت کوتاهی مدفوع را بپوشاند. همچنین ممکن است پس از اجابت مزاج، خون به داخل آن چکه کند. در صورت مشاهده خون در توالت، به خصوص اگر مقدار زیادی خون به نظر میرسد، باید با پزشک خود صحبت کنید.
خون داخل یا روی مدفوع شما
اگر خونریزی مقعدی داشته باشید ممکن است خون را در توالت یا روی دستمال توالت نبینید. به این دلیل که خون میتواند با مدفوع شما مخلوط شود. خون در مدفوع مدت بیشتری در سیستم گوارش شما سپری کرده است، به این معنی که خونریزی احتمالاً از معده، روده کوچک یا بالاتر در روده بزرگ شماست. مدفوع خونی میتواند نشانه یک بیماری جدی باشد. بنابراین، در صورت مشاهده خون در مدفوع، وقت پزشک بگیرید.
مدفوع خونی چگونه میتواند باشد؟
اگر خون در مدفوع شما وجود دارد، میتواند رنگ کلی مدفوع شما را تغییر دهد یا ممکن است رگهها یا لکه هایی از خون در مدفوع داشته باشید. رنگ هایی که ممکن است به معنای وجود خون در مدفوع شما باشد:
مدفوع خونی می تواند رنگهای مختلفی داشته باشد، بر اساس اینکه خونریزی از کجا میآید. به این دلیل که خون با تجزیه شدن توسط مواد شیمیایی گوارشی تغییر رنگ میدهد، هرچه مدت زمان بیشتری در سیستم گوارش شما بماند، تیرهتر میشود. این بدان معنی است که:
- مدفوع تقریباً سیاه رنگ میتواند ناشی از خونریزی در معده یا روده کوچک باشد.
- مدفوع قرمز تیره یا مایل به قهوهای میتواند به دلیل خونریزی در روده کوچک یا قسمت بالایی روده بزرگ باشد.
- مدفوع قرمز روشن ممکن است در اثر خونریزی از رکتوم یا مقعد ایجاد شود. همچنین میتواند ناشی از یک مشکل جدی در معده یا روده کوچک باشد که باعث میشود در مدت کوتاهی خونریزی زیادی داشته باشید.
- همچنین ممکن است خونی در مدفوع شما وجود داشته باشد که نتوانید آن را ببینید. این نوع خونریزی، خونریزی مخفی نامیده میشود و زمانی که از آزمایشی مانند آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع (FIT) استفاده میکنید، میتوان آن را پیدا کرد .
در موارد شدید، اگر خونریزی با سرعت زیاد و در مقادیر زیاد اتفاق بیفتد، ممکن است از تغییرات این منابع ناشی شود. اگر این اتفاق افتاد، به دنبال مراقبت های اورژانسی فوری باشید.
علل شایع خونریزی مقعدی و تغییر رنگ مدفوع
دلایل بالقوه زیادی برای خونریزی مقعدی و مدفوع خونی وجود دارد. بیشتر آنها جدی نیستند و به راحتی درمان میشوند. گاهی غذاها و داروها بر رنگ مدفوع تاثیر میگذارند.
خون تنها دلیلی نیست که مدفوع میتواند قرمز یا سیاه به نظر برسد. غذا و داروها می توانند بر رنگ و بافت مدفوع تأثیر بگذارند . بنابراین اگر مدفوع شما عادی به نظر نمیرسد، بهتر است به آنچه میخورید فکر کنید.
مدفوع مایل به قرمز میتواند ناشی از خوردن مقدار زیادی چغندر، کرن بری، ژلاتین قرمز و آب گوجه فرنگی باشد. آنتی بیوتیکها نیز میتوانند باعث مدفوع قرمز و خونریزی روده شوند، بنابراین اگر آنتی بیوتیک مصرف میکنید، نباید مدفوع قرمز را نادیده بگیرید.
دلایل تیره یا سیاه شدن مدفوع شامل غذاهایی مانند زغال اخته، شکلات و سبزیجات برگدار است. همچنین ممکن است پس از مصرف مکملهای آهن یا داروهای بیسموت مانند پپتو بیسمول، مدفوع سیاه داشته باشید. مکملهای آهن همچنین میتوانند باعث یبوست شوند، که یکی از دلایل خونریزی مقعدی است که در پست بعدی توضیح داده شده است.
هموروئید
بیشتر خونریزیهای مقعدی ناشی از هموروئید است که وریدهای متورم رکتوم یا مقعد هستند. سایر علائم رایج هموروئید شامل خارش پایین و ناراحتی هنگام نشستن است.
بواسیر زمانی ایجاد می شود که فشار بیشتری بر قسمت تحتانی رکتوم وجود داشته باشد. دلایل احتمالی فشار اضافی عبارتند از یبوست مزمن، زور زدن هنگام مدفوع، گذراندن مدت زمان طولانی در توالت (مانند پیمایش تلفن یا خواندن روزنامه)، بارداری، بلند کردن اجسام سنگین، داشتن رابطه مقعدی و اضافه وزن.
یبوست
مقابله با یبوست میتواند یک مبارزه واقعی باشد. ممکن است زور زدن زیادی نیاز داشته باشد و گاهی اوقات مدفوع بیرون آمده بسیار سفت یا بسیار بزرگ است. متأسفانه، این همه فشار و کشش میتواند باعث تورم و پارگی شود که منجر به خونریزی میشود.
یبوست گرفتن غیرعادی نیست. اما یبوست مزمن میتواند نشانهای از شرایط پزشکی باشد. بنابراین اگر به طور مداوم و کمتر از سه بار در هفته به دستشویی میروید، با پزشک خود صحبت کنید.
اسهال مزمن
اسهال زیاد میتواند باعث التهاب و ناراحتی در مقعد شود. اگر برای مدت طولانی اسهال دارید، میتواند باعث تورم یا پارگی در نزدیکی مقعد شود. اسهال مزمن می تواند نشانه ای از سایر شرایط پزشکی باشد. بنابراین اگر بیش از چهار هفته طول کشید، با پزشک خود صحبت کنید تا علت آن را دریابید.
شقاق مقعدی
شقاق یا زخم مقعدی از عارضههای دردناک ناحیه نشیمنگاه است و به ایجاد نوعی شکاف و ترک در دهانه یا داخل مقعد اطلاق میشود. یکی از اصلیترین دلایل ایجاد فیشر، یبوست است که باعث ایجاد فشار بیش از حد در مقعد و در نهایت ایجاد زخم و پارگی در این ناحیه و ایجاد خون در مدفوع میشود. بنابراین مشاهده خون روی مدفوع در پی ابتلا به شقاق مقعدی امری طبیعی است. البته این خونریزی با علائم دیگری مثل خارش، سوزش و درد هنگام دفع همراه است. درمان شقاق در مراحل اولیه در خانه و با دارو امکان پذیر است، اما درصورتیکه شقاق مزمن شود، باید از روشهای جراحی و لیزر فیشر برای درمان این عارضه استفاده کرد.
آبسه مقعدی یا فیستول
شما غدد کوچکی در مقعد دارید که به دفع مدفوع کمک می کند. اما ممکن است این غدد عفونی شده و با چرک پر شوند. وقتی این اتفاق میافتد به آن آبسه مقعدی میگویند.
اگر آبسه مقعدی دارید، بدن شما ممکن است یک فیستول یا یک تونل از آبسه به پوست اطراف مقعد ایجاد کند. این روش بدن شما برای تخلیه چرک از آبسه است.
آبسه و فیستول میتواند باعث خونریزی و ترشح رکتوم شود و از آنجا که آنها به دلیل عفونت ایجاد میشوند، ممکن است تب یا لرز داشته باشید. آبسه و فیستول مقعدی باید توسط پزشک معالجه و جراحی شود.
زخم معده
زخم های گوارشی زخم هایی در پوشش معده یا قسمت بالایی روده کوچک هستند. زخمها معمولاً در اثر نامتعادل بودن مایعات گوارشی ایجاد میشوند که اغلب ناشی از استفاده مکرر از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن است.
زخمها همچنین میتوانند توسط هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) ایجاد شوند که یک باکتری رایج معده است و نیمی از مردم جهان ممکن است آن را داشته باشند، اما بسیاری نمیدانند که وجود دارد زیرا هیچ علامتی ندارند. اگر زخم معده دارید، پزشک احتمالاً شما را از نظر عفونت هلیکوباکتر پیلوری آزمایش خواهد کرد.
گاهی اوقات زخم معده میتواند خونریزی کند و خون در مدفوع شما ظاهر میشود. ممکن است متوجه لکههای خونی تیره در مدفوع، مدفوع سیاه رنگ شوید. این یکی از علائم جدی تر زخم است و باید به پزشک مراجعه کنید.
بیماری التهابی روده
اگر به بیماری التهابی روده (IBD) مبتلا هستید ، به این معنی است که بافتهای دستگاه گوارش شما به طور مزمن ملتهب و متورم شدهاند. هنگامی که بدن شما سعی میکند غذا را هضم کند، ممکن است علائمی مانند اسهال، درد معده و نیاز به دفع مکرر مدفوع را تجربه کنید.
خونریزی مقعدی بسته به شدت بیماری شما میتواند یکی از علائم شایع IBD باشد. اگر یک مورد خفیف یا متوسط دارید، احتمالا فقط گاهی اوقات مدفوع خونی خواهید داشت. اگر علائم IBD را دارید، با یک پزشک قرار ملاقات بگذارید.
پولیپ
پولیپها تودههایی از بافت غیر طبیعی هستند که میتوانند روی پوشش روده شما رشد کنند. پولیپها معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمیکنند، بنابراین بعید است بدانید که آیا آنها را داشته اید یا خیر. اما گاهی اوقات پولیپها میتوانند خونریزی کنند یا به سرطان تبدیل شوند.
خون در مدفوع میتواند به این معنی باشد که پولیپهای بزرگتری دارید و ممکن است پزشک به شما توصیه کند برای غربالگری سرطان کولونوسکوپی انجام دهید تا مطمئن شوید که پولیپ سرطانی یا پیش سرطانی ندارید. اما به ندرت اتفاق می افتد که وجود خون در مدفوع به معنای ابتلا به سرطان باشد.
آیا باید نگران وجود خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی باشید؟
اگر فقط یک بار خون کمی در توالت یا روی دستمال کاغذی مشاهده کردید، احتمالاً مشکل بزرگی نیست، به خصوص اگر علائم دیگری را تجربه نکنید.
اما اگر مکرراً خونریزی مقعدی یا مدفوع خونی دارید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید. به احتمال زیاد جای نگرانی نیست. اما اگر چیز جدیتری باشد، مانند سرطان کولورکتال ، تشخیص زودهنگام احتمال موفقیتآمیز بودن درمان را تا حد زیادی افزایش میدهد. اگر خون زیادی می بینید و علائم زیر را تجربه میکنید، از کسی بخواهید که شما را فورا به اورژانس برساند:
- ضعف یا خستگی
- نبض سریع
- تنفس سریع و پی در پی
- سرگیجه