بیماری های دستگاه گوارشی و اختلال در درست کار کردن آن را بیماری گوارشی می‌گویند. بر قسمتی از بدن که شامل روده‌ها و اندام‌های کمک‌کننده گوارش از جمله کیسه صفرا، کبد و پانکراس است اثر می‌گذارد. بیماری‌های زیادی برای دستگاه گوارش وجود دارد که به اختصار به آن‌ها می‌پردازیم.
بیماری های دستگاه گوارش در تابستان
با وجود پیشرفت سطح زندگی افراد و با ساخته شدن واکسن‌های بیماری‌های مختلف، هنوز هم اپیدمی بعضی از بیماری‌ها در فصل تابستان و گرما وجود دارد. چون بیشتر میکروب‌ها و ویروس‌ها در گرما و رطوبت، فعال می‌شوند.
به علت رعایت نکردن بهداشت در تهیه مواد غذایی و زیاد شدن مسافرت‌ها، بیماری های دستگاه گوارش هم زیاد می‌شود. علائم این بیماری‌ها بعد از صرف غذا مشاهده می‌شود که شامل استفراغ، اسهال، تب و بدن درد است. اگر فردی این علامت‌ها را داشته باشد و تشخیص به موقع داده نشود ممکن است، خطرناک باشد.
بیماری‌های شایع در تابستان
فردی که در تابستان یا غیر از این فصل دچار اسهال و استفراغ می‌شود، باید مصرف آب خود را بیشتر کند تا آب ازدست‌رفته بدن جبران شود. اگر با رعایت نکات بهداشتی ۱۲ تا ۴۸ ساعت بعد رو به بهبودی نرفت بهتر است، حتما به پزشک مراجعه کند. تعدادی از بیماری‌های شایع عبارت‌اند از:
- مسمومیت غذایی
- تهوع و دل‌پیچه
- اسهال خونی، اسهال مسافرتی
- نفخ و یبوست
- عفونت روده‌ای
- کم‌شدن اشتها
- وبا
چطور از بیماری گوارشی جلوگیری کنیم؟
بیشتر بیماری های معده و دستگاه گوارش در اثر استفاده از مواد غذایی مانده ایجاد می‌شود که در مسافرت و مکان‌های تفریحی گردشی بروز می‌کند. در این مکان‌ها باید از مصرف غذای مانده، گرم نکردن غذاهای سرد، مصرف زرده تخم‌مرغ نیم‌پز و حتی خوردن بستنی و آب‌های آلوده خودداری کرد. برای جلوگیری از بیماری‌های دستگاه گوارش بهتر است، غذا را در خانه تهیه کرده و همراه ببرید یا اینکه از رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌های معتبر تهیه کرد.
غذای آماده شده باید زودتر مصرف شود و از دوباره خوردن آن خودداری شود. حتی اگر فردی مجبور به این کار شد، بهتر است غذا را در دمای ۶۰ درجه گرم کنید. راه دیگر جلوگیری از بیماری‌های دستگاه گوارش، جوشاندن آب است که بهترین راه ازبین‌بردن انگل و باکتری بوده، چرا که آب مهم‌ترین منبع ابتلا به بیماری های دستگاه گوارش و اسهال در کودکان است.
بیماری‌های معده
معده یک کیسه لوبیا شکل است که در پایین قفسه سینه و پشت دنده‌ها قرار دارد. این عضو از بدن می‌تواند به بیماری‌های سخت و دردناکی دچار شود. علت ناراحتی و بیماری های معده می‌تواند از عوامل ساده‌ای مثل تحمل نکردن مواد غذایی یا همان ریفلاکس اسید معده باشد. معده حتی می‌تواند بیماری جدی‌تر مثل زخم‌ها و یا سرطان معده دچار شود. در ادامه به معرفی انواع بیماری های معده به نقل از دکترتو خواهیم پرداخت.
سوزش سر دل هم یکی از بیماری‌های معده است که بیشتر در بزرگسالان اتفاق می‌افتد. در آن اسید معده به مری برمی‌گردد و باعث درد سینه و احساس سوزش می‌شود. اگر این اتفاق در شما تکرار شود، معمولا دچار ریفلاکس معده و روده هستید. اگر علائم سرفه خشک، طعم ترش در دهان، گلودرد، مشکل در بلعیدن و ناراحتی قفسه سینه را مشاهده کردید، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید و درمان بیماری های دستگاه گوارش را شروع کنید.
بیماری‌های شایع معده
زخم معده یکی از بیماری های معده است در اثر ایجاد یک شکاف در دیواره پوشش‌دهنده معده ایجاد می‌شود که به علت مصرف بعضی از داروها یا زیاد بودن اسید معده ایجاد می‌شود.
سرطان معده، بیشتر در افراد مسن شایع است و علائمی مثل کاهش وزن بدن بدون علت، استفراغ، وجود خون در مدفوع، زردی یا مشکل در بلع دارد.
بیماری گاستروآنتریت که اصطلاحی برای ورم معده و روده، و التهاب دستگاه گوارش است. نوع ویروسی این بیماری شایع‌تر است.
بیماری گاستروپازری – اختلالی است که باعث انسداد معده یا انسداد مکانیکی معده می‌شود.
پولیپ معده، توده‌ای سلولی در دور دیواره داخلی معده تشکیل می‌شود که به‌ندرت پیش می‌آید و علائمی هم ندارد و یکی از بیماری های معده است.
عفونت معده، یکی از بیماری های دستگاه گوارش است که یکی از عفونت‌هایی است که به آن آنفولانزای معده‌ای هم می‌گویند. معمولا فرد با مصرف آب و غذای آلوده دچار این بیماری می‌شود.
با مشاهده چه علائمی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فردی دچار یکی از بیماری های دستگاه گوارش شد و علائم آن رو به بدتر شدن رفت، حتما باید به پزشک مراجعه کند. در اینجا به چند علائم که در صورت تکرار و تشدید آن، باید به پزشک مراجعه کرد را بیان می‌کنیم:
- اگر در مدت ۲۴ ساعت به‌خاطر استفراغ نتوانستید مایعات را در معده خود نگه دارید.
- بیشتر از دو روز باشد که استفراغ می‌کنید و خون مشاهده کردید.
- دچار کم‌آبی شدید شده‌اید که علائم آن شامل: تشنگی، خشکی دهان، زردی زیاد ادرار یا نداشتن ادرار، سرگیجه، سبکی سر و خستگی شدید است، می‌شود.
- در صورت وجود خون در مدفوع و داشتن تب بالا باید حتما به پزشک مراجعه شود تا طی آزمایش بیماری فرد تشخیص داده شود و دارو تجویز کند. نباید فرد خودسرانه اقدام به مصرف آنتی‌بیوتیک کند.
پنج راه ساده برای پیشگیری از بیماری های گوارشی
- از موادی که دارای فیبر زیاد استف استفاده کنید که در کنترل بیماری های معده و مشکلات گوارشی به شما کمک می‌کند و باعث هضم غذا و درست کار کردن معده و روده می‌شود.
- داشتن فعالیت بدنی به سوخت و ساز بهتر بدن کمک کرده و کار دستگاه گوارش را راحت‌تر می‌کند. در هوای خیلی گرم این کار را نکنید تا دچار گرمازدگی نشوید.
- برای اینکه دمای بدن شما بالا نرود و اندام‌های بدن انرژی بگیرند با آهسته غذا خوردن و با کم‌کردن حجم وعده غذا و به‌دفعات خوردن، به دستگاه گوارش خود کمک کنید.
- به‌خاطر گرمی هوا غذا را چه در خانه یا بیرون درست کنید باید نکات بهداشتی را رعایت کنید و بیشتر از چهار ساعت غذا در هوای آزاد قرار ندهید. غذای گرم را گرم و سرد را سرد نگه دارید.
- در فصل گرم سال بدن بیشتر عرق می‌کند و آب از دست می‌دهد، باید در زمان‌های مشخص آب بنوشید. حتی اگر تشنه نیستید و میل نداشتید، می‌توانید آب را طعم‌دار کرده و مصرف کنید.
رعایت بهداشت در درمان بیماری گوارشی
متخصصین می‌گویند که در بیماری‌های عفونی که قابل سرایت هستند، با رعایت بهداشت، می‌توان از ابتلای دیگران جلوگیری کرد. برای جلوگیری از ابتلای بیماری های دستگاه گوارش که از راه دهان منتقل می‌شود، شست‌وشوی دست‌ها قبل از مصرف مواد غذایی حتما توصیه می‌شود.
تا حد ممکن از خوردن غذا در خارج از منزل خودداری شود و در صورت نیاز از مکان‌های بهداشتی و معتبر تهیه شود. باید آب مصرفی تصفیه و مطمئن باشد. با رعایت همین چند نکته کوچک، می‌توان از بیماری های دستگاه گوارش زیادی، جلوگیری کنید.
چرا بیماری گوارشی در تابستان بیشتر می شود؟
با گرم‌شدن هوا، عملکرد بدن بعضی از افراد تغییر پیدا می‌کند. گرما سیستم دفاعی و گوارشی بدن را هم تحت‌تأثیرقرار داده و باعث بیماری در بدن می‌شود. بیماری‌های شایع در تابستان را شاید فردی به طورعادی داشته باشد و تنها در این فصل، تشدید شود. دمای بدن ما هم در گرما تغییر کرده و عملکرد آن دچار مشکل می‌شود. حتی افرادی هستند که نمی‌توانند این حجم از گرما را تحمل کرده و دچار بیماری های معده و دستگاه گوارش می‌شوند.
