در سال های اخیر، یکی از مشکلات جدی در بازار مسکن ایران، وجود خانه های خالی است. این خانه ها که به دلایل مختلف، توسط مالکانشان مورد استفاده قرار نمی گیرند، می توانند نقش مهمی در افزایش قیمت مسکن و کاهش عرضه آن داشته باشند بنابراین این خانه ها نه تنها در هیچ حالت معاف از مالیات نیستند بلکه دولت برای آنها مالیات خاص در نظر میگیرد. دولت ایران با هدف کاهش تعداد خانه های خالی و کنترل بازار مسکن، طرح مالیات بر خانه های خالی را در سال ۱۳۹۹ تصویب کرد. این طرح، به مرور زمان اجرایی شده و تاکنون، حدود یک میلیون واحد مسکونی خالی شناسایی شده است.
تعریف خانه خالی
در سال‌های اخیر، بازار مسکن ایران با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم کرده است. افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن، دسترسی اقشار متوسط به سرپناه مناسب را دشوار کرده و به دغدغه‌ای جدی برای بسیاری از خانواده‌ها تبدیل شده است. یکی از راهکارهای دولت برای مقابله با این معضل، طرح «مالیات بر خانه‌های خالی» بوده است. اما این طرح تا چه حد در رسیدن به اهداف خود موفق عمل کرده است؟ طبق قوانین مالیاتی بر خانه های خالی، خانه خالی به خانه ای گفته می شود که شرایط زیر را داشته باشد:
- در شهر با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر قرار داشته باشد.
- محل سکونت اصلی یا فرعی مالک نباشد.
- بیش از یک سال از تاریخ صدور گواهی پایان کار آن گذشته باشد.
- حداقل چهار ماه در اجاره نبوده باشد.
- فرد مستاجر اقامتگاه اصلی داشته باشد.
علت اصلی سیاست مالیات بر خانه های خالی
علت اصلی سیاست مالیات بر خانه های خالی، افزایش عرضه مسکن و کاهش قیمت مسکن است. در واقع، این سیاست با هدف کاهش تعداد خانه های خالی و افزایش تعداد خانه های اجاره ای یا فروخته شده، اجرا می شود. در سال های اخیر، یکی از مشکلات جدی در بازار مسکن ایران، وجود خانه های خالی است. این خانه ها که به دلایل مختلف، توسط مالکانشان مورد استفاده قرار نمی گیرند، می توانند نقش مهمی در افزایش قیمت مسکن و کاهش عرضه آن داشته باشند. مالکان خانه های خالی، می توانند دلایل مختلفی برای خالی نگه داشتن خانه های خود داشته باشند. برخی از این دلایل عبارتند از:
- انتظار برای افزایش قیمت مسکن در آینده
- احتکار مسکن به منظور سودجویی
- استفاده از خانه به عنوان محل سرمایه گذاری
- عدم تمایل به اجاره دادن خانه به دلایل مختلف (مانند عدم تمایل به دردسرهای مربوط به مستاجر، عدم تمایل به پرداخت مالیات اجاره، و …)
مالیات بر خانه های خالی، می تواند انگیزه مالکان خانه های خالی را برای اجاره دادن یا فروش ملکشان افزایش دهد. در نتیجه، عرضه مسکن افزایش می یابد و قیمت مسکن کاهش می یابد. علاوه بر این، مالیات خانه های خالی می تواند به جلوگیری از احتکار مسکن کمک کند. در واقع، مالکانی که قصد احتکار مسکن را داشته باشند، با پرداخت مالیات سنگین مواجه خواهند شد. البته، مالیات بر خانه های خالی، یک سیاست کامل برای کنترل بازار مسکن نیست. این سیاست باید در کنار سایر سیاست ها، مانند افزایش تولید مسکن، تسهیلات خرید مسکن برای اقشار کم درآمد، و کنترل تورم، اجرا شود. در ایران، قانون مالیات بر خانه های خالی در سال ۱۳۹۹ تصویب شد. این قانون، به مرور زمان اجرایی شده و تاکنون، حدود یک میلیون واحد مسکونی خالی شناسایی شده است.
چرا مالیات بر خانه‌های خالی؟
ایده اصلی پشت طرح مالیات بر خانه‌های خالی، تشویق مالکان به عرضه واحدهای مسکونی راکد به بازار اجاره است. با افزایش عرضه مسکن اجاره‌ای، انتظار می‌رود که با کاهش تقاضا، شاهد تعدیل قیمت اجاره و برقراری تعادل در بازار باشیم. از سوی دیگر، درآمد حاصل از مالیات خانه‌های خالی می‌تواند صرف حمایت از اقشار کم‌درآمد و ساخت مسکن‌های حمایتی شود.
مشمولان مالیات بر خانه‌های خالی چه کسانی هستند؟
طبق قانون، تمامی واحدهای مسکونی که بر اساس اطلاعات دریافتی از دستگاه‌های ذیربط، به‌عنوان «خانه خالی» شناسایی شوند، مشمول مالیات خواهند بود. خانه خالی به واحدی مسکونی گفته می‌شود که در طول یک سال، به مدت حداقل شش ماه، از آن سکونت یا بهره‌برداری صورت نگرفته باشد. لازم به ذکر است که واحدهای مسکونی در حال ساخت، خانه‌های سازمانی، مسکن‌های مهر و واحدهای مسکونی که مالکان آنها در خارج از کشور اقامت دارند، از شمول این قانون معاف هستند.
نحوه محاسبه مالیات بر خانه‌های خالی چگونه است؟
قانون مالیات بر خانه‌های خالی، نرخ مشخصی را برای مالیات در نظر نمی‌گیرد. بلکه، میزان مالیات بر اساس فرمولی محاسبه می‌شود که در آن، ارزش اجاری واحد مسکونی، ضرایبی بر حسب سال اول، دوم و سوم خالی بودن خانه، و معافیت‌های مالیاتی لحاظ می‌گردد. به طور کلی، هر چه مدت زمان خالی ماندن خانه بیشتر باشد، میزان مالیات متعلقه نیز افزایش پیدا می‌کند.
تاثیر مالیات خانه های خالی
مالیات خانه های خالی می تواند تاثیرات مثبتی در بازار مسکن داشته باشد. این مالیات، انگیزه مالکان خانه های خالی را برای اجاره دادن یا فروش ملکشان افزایش می دهد. در نتیجه، عرضه مسکن افزایش می یابد و قیمت مسکن کاهش می یابد. علاوه بر این، مالیات خانه های خالی می تواند به جلوگیری از احتکار مسکن کمک کند. در واقع، مالکانی که قصد شته باشند، با پرداخت مالیات سنگین مواجه خواهند شد. مالیات خانه های خالی، یکی از سیاست های دولت برای کنترل بازار مسکن است. این سیاست می تواند تاثیرات مثبتی در کاهش قیمت مسکن و افزایش عرضه آن داشته باشد.
توصیه در خصوص خانه های خالی
اگر شما نیز یکی از مالکان خانه های خالی هستید، بهتر است هر چه سریع تر برای اجاره دادن یا فروش ملک خود اقدام کنید. در غیر این صورت، علاوه بر پرداخت مالیات سنگین، ممکن است مشمول جریمه های دیگر نیز شوید. همچنین اگر با مشکلی در این خصوص مواجه شده اید می توانید به راحتی در هر کجا که هستید با مشاور مالیاتی آنلاین مشورت نمایید.
